• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

جدال و مراء و مخاصمه (لغات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: جدال و مراء و مخاصمه (لغات‌قرآن)
مقالات مرتبط: جدل (مفردات‌قرآن)، جدل.


جدال و مراء و مخاصمه: (وَ یُجادِلُ الَّذینَ کَفَرُوا)
[۱] کهف/سوره۱۸، آیه۵۶.    

جدال و مراء و مخاصمه: سه لفظ است كه در معنا شبيه به يكديگرند، در عين حال تفاوت‌هايى در ميان آن‌ها موجود است.
واژۀ «جدال» در اصل به معنى «پيچانيدن طناب» است، سپس به پيچانيدن طرف مقابل و گفتگو براى غلبه بر او به كار رفته است.
[۲] راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۱۸۹.    
[۳] طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۵، ص۳۳۴.    

«مراء» (بر وزن حجاب) به معنى گفتگو كردن در چيزى است كه در آن «مرية» (شک و ترديد) وجود دارد.
[۴] راغب اصفهانی، حسین، المفردات، دار القلم، ص۷۶۶.    
[۵] طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۱، ص۳۸۸.    

«خصومت» و «مخاصمه» در اصل به معنى گلاويز شدن دو نفر با يكديگر است كه هركدام پهلوى ديگرى را بگيرد، آن‌گاه به گفتگوها و مشاجرات لفظى اطلاق شده است.
[۶] راغب اصفهانی، حسین، المفردات، دار القلم، ص۲۸۴-۲۸۵.    
[۷] طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت حسینی، ج۶، ص۵۸.    



به موردی از کاربرد جدال و مراء و مخاصمه در قرآن، اشاره می‌شود:

۱.۱ - جدال و مراء و مخاصمه (آیه ۵۶ سوره کهف)

(وَ مَا نُرْسِلُ الْمُرْسَلِينَ إِلَّا مُبَشِّرِينَ وَ مُنذِرِينَ وَ يُجَادِلُ الَّذِينَ كَفَرُوا بِالْبَاطِلِ لِيُدْحِضُوا بِهِ الْحَقَّ وَ اتَّخَذُوا آيَاتِي وَ مَا أُنذِرُوا هُزُوًا)
[۸] کهف/سوره۱۸، آیه۵۶.    
(ما پيامبران را، جز بشارت دهنده و انذار كننده، نمى‌فرستيم؛ امّا کافران همواره با سخنان باطل مجادله مى‌كنند، تا به گمان خود، حق را بوسيله آن از ميان بردارند. و آياتم و هشدارها را به استهزا گرفتند.)
[۹] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۰۰.    


۱.۲ - جدال و مراء و مخاصمه در المیزان و مجمع‌ البیان

علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: این آیه رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) را تسلیت می‌دهد که از انکار منکرین ناراحت نشود، و از اعراض آنان از ذکر خدا تنگ حوصله نگردد، زیرا وظیفه رسولان به جز بشارت و انذار نیست، و غیر از این مسئولیتی ندارند، بنابراین در این آیه انعطافی به مطلب ابتدای سوره است که می‌فرمود: (فَلَعَلَّکَ باخِعٌ نَفْسَکَ عَلی‌ آثارِهِمْ اِنْ لَمْ یُؤْمِنُوا بِهذَا الْحَدِیثِ اَسَفاً)
[۱۰] کهف/سوره۱۸، آیه۶.    
و نیز نوعی تهدید کفار است در برابر استهزایشان.
[۱۱] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۳، ص۴۶۲.    
[۱۲] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۳، ص۳۳۲.    

(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
[۱۳] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۶، ص۳۵۸.    
[۱۴] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۳، ص۳۳۲.    
)
اینها سه لفظ هستند كه در معنا شبيه به يكديگرند، ولی در عين حال تفاوت‌هايى در ميان آن‌ها موجود است.
به گفتۀ مرحوم علامۀ مجلسی در «بحارالانوار»:
• «جدال» و «مراء» بيشتر در مسائل علمى به كار مى‌رود.
• در حالى كه «مخاصمه» در امور دنيوى است.
• گاهى تفاوت ميان «جدال» و «مراء» را چنين مى‌گذارند كه در «مراء» هدف اظهار فضل و كمال است و در «جدال» تحقير و عاجز كردن طرف مقابل است.
• گاه گفته‌اند: «جدال» در مسائل علمى است و «مراء» اعم از آن است.
• گاه گفته‌اند: «مراء» جنبۀ دفاعى در مقابل حملات خصم دارد، ولى «جدال» اعم از دفاعى و تهاجمى است.
[۱۵] مجلسی، محمدتقی، بحار الأنوار - ط مؤسسةالوفاء، ج۷۳، ص۳۹۹.    
[۱۶] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه‌، ط-دار الکتب الاسلامیه‌، ج۹، ص۸۳.    
[۱۷] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه‌، ط-دار الکتب الاسلامیه‌، ج۲۰، ص۲۰- ۲۱.    
۱. ↑ کهف/سوره۱۸، آیه۵۶.    
۲. ↑ راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۱۸۹.    
۳. ↑ طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۵، ص۳۳۴.    
۴. ↑ راغب اصفهانی، حسین، المفردات، دار القلم، ص۷۶۶.    
۵. ↑ طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۱، ص۳۸۸.    
۶. ↑ راغب اصفهانی، حسین، المفردات، دار القلم، ص۲۸۴-۲۸۵.    
۷. ↑ طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت حسینی، ج۶، ص۵۸.    
۸. ↑ کهف/سوره۱۸، آیه۵۶.    
۹. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۰۰.    
۱۰. ↑ کهف/سوره۱۸، آیه۶.    
۱۱. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۳، ص۴۶۲.    
۱۲. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۳، ص۳۳۲.    
۱۳. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۶، ص۳۵۸.    
۱۴. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۳، ص۳۳۲.    
۱۵. ↑ مجلسی، محمدتقی، بحار الأنوار - ط مؤسسةالوفاء، ج۷۳، ص۳۹۹.    
۱۶. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه‌، ط-دار الکتب الاسلامیه‌، ج۹، ص۸۳.    
۱۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه‌، ط-دار الکتب الاسلامیه‌، ج۲۰، ص۲۰- ۲۱.    


• شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «جدال و مراء و مخاصمه»، ص۳۵۵.    


رده‌های این صفحه : لغات سوره کهف | لغات قرآن
جعبه ابزار