جدال ضلالت‌پیشگان (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
در
آیات قرآن به جدال
ضلالت‌پیشگان اشاره شده است.
مشاجره و
جدال گمراهان و معبودان
باطل، در
جهنّم:
وَ قِيلَ لَهُمْ أَيْنَ ما كُنْتُمْ تَعْبُدُونَ • فَكُبْكِبُوا فِيها هُمْ وَ الْغاوُونَ • قالُوا وَ هُمْ فِيها يَخْتَصِمُونَ • تَاللَّهِ إِنْ كُنَّا لَفِي ضَلالٍ مُبِينٍ؛
و به آنان گفته مى‌شود: كجا هستند معبودانى كه آنها را پرستش مى‌كرديد، پس همه آن معبودان با عابدانِ گمراه به دوزخ افكنده مى‌شوند؛ آنها در آن جا در حالى كه به مخاصمه برخاسته‌اند مى‌گويند: به خدا سوگند كه ما در گمراهى آشكارى بوديم.»
ضمير «هم» به معبودان باطل برمى‌گردد.
مشاجره و خصومت رهبران گمراه و پيروان آنها با يكديگر، در
قیامت:
۱. «قالَ ادْخُلُوا فِي أُمَمٍ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِكُمْ مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ فِي النَّارِ كُلَّما دَخَلَتْ أُمَّةٌ لَعَنَتْ أُخْتَها حَتَّى إِذَا ادَّارَكُوا فِيها جَمِيعاً قالَتْ أُخْراهُمْ لِأُولاهُمْ رَبَّنا هؤُلاءِ أَضَلُّونا فَآتِهِمْ عَذاباً ضِعْفاً مِنَ النَّارِ قالَ لِكُلٍّ ضِعْفٌ وَ لكِنْ لا تَعْلَمُونَ • وَ قالَتْ أُولاهُمْ لِأُخْراهُمْ فَما كانَ لَكُمْ عَلَيْنا مِنْ فَضْلٍ فَذُوقُوا الْعَذابَ بِما كُنْتُمْ تَكْسِبُونَ؛
(خداوند) به آنها مى‌گويد: در صف اقوام
گمراهی از جنّ و انس كه پيش از شما بودند در آتش وارد شويد! هر زمان كه گروهى وارد مى‌شوند، گروه همسان خود را
لعن مى‌كنند؛ تا همگى با
ذلّت در آن قرار گيرند، در اين هنگام، گروه پيروان درباره پيشوايان خود مى‌گويند: پروردگارا! اينها بودند كه ما را گمراه ساختند؛ پس
کیفر آنها را از
آتش دو برابر كن.( كيفرى براى گمراهيشان، و كيفرى به خاطر گمراه ساختن ما.) مى‌فرمايد: براى هر كدام از شما دو عذاب است؛ ولى نمى‌دانيد. و پيشوايان آنها به پيروان خود مى‌گويند: شما برترى بر ما نداشتيد؛ پس بچشيد عذاب الهى را در برابر آنچه انجام مى‌داديد!»
۲. «وَ أَقْبَلَ بَعْضُهُمْ عَلى بَعْضٍ يَتَساءَلُونَ • قالُوا إِنَّكُمْ كُنْتُمْ تَأْتُونَنا عَنِ الْيَمِينِ • قالُوا بَلْ لَمْ تَكُونُوا مُؤْمِنِينَ وَ ما كانَ لَنا عَلَيْكُمْ مِنْ سُلْطانٍ بَلْ كُنْتُمْ قَوْماً طاغِينَ • فَحَقَّ عَلَيْنا قَوْلُ رَبِّنا إِنَّا لَذائِقُونَ • فَأَغْوَيْناكُمْ إِنَّا كُنَّا غاوِينَ؛
در اين حال رو به يكديگر كرده و از هم سؤال مى‌كنند؛ گروهى مى‌گويند: شما رهبران گمراهى بوديد كه به ظاهر از طريق خيرخواهى و نيكى وارد شديد (امّا جز فريب چيزى در كارتان نبود)! آنها در جواب مى‌گويند: بلكه شما خودتان اهل ايمان نبوديد ما هيچ گونه سلطه‌اى بر شما نداشتيم، بلكه شما خود گروهى طغيانگر بوديد. اكنون فرمان پروردگارمان بر همه ما مسلّم شده، و همگى از عذاب او مى‌چشيم. ما شما را گمراه كرديم، زيرا خود گمراه بوديم.»
مشاجره و
خصومت ضلالت‌پيشگان با
شیطان، در محضر الهى:
«قالَ قَرِينُهُ رَبَّنا ما أَطْغَيْتُهُ وَ لكِنْ كانَ فِي ضَلالٍ بَعِيدٍ • قالَ لا تَخْتَصِمُوا لَدَيَّ وَ قَدْ قَدَّمْتُ إِلَيْكُمْ بِالْوَعِيدِ؛
و همنشينش از شياطين مى‌گويد: پروردگارا! من او را به
طغیان وانداشتم، بلكه او خود در گمراهى دور و درازى بود! خداوند مى‌گويد: نزد من جدال و مخاصمه نكنيد؛ من پيشتر به شما هشدار داده‌ام (و
اتمام حجّت كرده‌ام)!»
مقصود از «قرينه»، شيطان است.
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱۹، ص۷۹، برگرفته از مقاله «جدال ضلالت‌پیشگان».
