• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

جثم (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف




جَثم (به فتح جیم) یا جُثُوم (به ضم جیم و ثاء) از واژگان قرآن کریم به معنای سقوط بر روی و یا نشستن به زانو است. این واژه پنج بار در قرآن مجید آمده است.



جَثم یا جُثُوم به معنی سقوط بر روی و یا نشستن به زانو است. (مجمع البیان ذيل آيه ۶۷ سوره هود )


(فَأَصْبَحُواْ فِي دَارِهِمْ جَاثِمِينَ) (...و صبحگاهان، در خانه‌هايشان به رو افتاده و مرده بودند.) این کلمه یعنی "جَاثِمِينَ" پنج بار در قرآن مجید آمده و همه درباره مکذّبین است که به عذاب الهی گرفتار شدند و در ماقبل همه کلمه «اصبحوا» آمده است، مراد از آن مردن و از بین رفتن است. در النهایة آمده اگر جثوم به معنی سقوط باشد، مراد آن است که در خانه‌های خود افتادند و مردند و اگر به معنی نشستن باشد معنی این است: «در خانه‌های خود نشستگان و مقیم شدند» و آن استعاره از مرگ است. در نهایه آمده: «نَهَی عَنِ‌ الْمُجَثَّمَةِ». و آن حیوانی است که در جائی قرار می‌دهند و تیر می‌زنند تا بمیرد.
در نهج البلاغه خطبه ۱۳ درباره مسجد بصره هست: «کَاَنِّی اَنْظُرُ اِلَی مَسْجِدِهَا کَجُؤْجُؤِ سَفِینَةٍ اَوْ نَعَامَةٍ جَاثِمَةٍ» یعنی «گویا می‌بینم مسجد بصره را که در میان سیل مانده مانند سینه کشتی یا شتر مرغ نشسته است».


کلمه "جَاثِمِينَ" پنج بار در قرآن مجید آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۲، ص۱۷.    
۲. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص۱۸۷.    
۳. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۶، ص۲۶.    
۴. هود/سوره۱۱، آیه۶۷.    
۵. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۵، ص۲۹۹.    
۶. اعراف/سوره۷، آیه۷۸.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۶۰.    
۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۶، ص۱۲۶.    
۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۶، ص۱۸۷.    
۱۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۴، ص۶۹۴.    
۱۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۹، ص۱۵۹.    
۱۲. ابن کثیر، ابوالفداء، البدایة و النهایة، ج۱، ص۱۳۶.    
۱۳. ابن اثیر، مجدالدین، النهایه فی غریب الحدیث والاثر، ج۱، ص۲۳۹.    
۱۴. موسوی، سید رضی، نهج البلاغه، خطبه۱۳، ص۵۶.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله "جثم"، ج۲، ص۱۷.    






جعبه ابزار