ثَقْب (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ثَقْب (به فتح ثاء و سکون قاف) از
واژگان قرآن کریم به معنای نفوذ و پاره کردن است.
ثاقب (به فتح ثاء) به معنی نورانی می‌باشد و نجم
ثاقب به معنای ستاره نورانی است.
ثاقب دو بار در
قرآن کریم آمده است.
ثَقْب به معنی نفوذ و پاره کردن است.
نجم
ثاقب به معنای ستاره نورانی است.
گویا که با
نور خود
ظلمت را می‌شکافد و تا می‌تواند نفوذ می‌کند چنان که در
اقرب الموارد از اساس نقل می‌کند.
به مواردی از
ثَقْب که در قرآن به کار رفته است، اشاره می‌شود:
(وَ السَّماءِ وَ الطَّارِقِ وَ ما اَدْراکَ مَا الطَّارِقُ النَّجْمُ الثَّاقِبُ) «
قسم به
آسمان و کوبنده چه فهماند تو را که کوبنده چیست همان
ستاره نافذ است.»
طارق و نجم
ثاقب هر دو یکی هستند درباره تشکّل نجوم گفته‌اند سحابی‌ها و گازهائی که در آسمان هستند به طور مار پیچی حرکت کرده و فشرده می‌شوند، در اثر فشرده شدن حرارت مرکزی رو به افزایش می‌رود و در نتیجه ذرّات درونی، یکدیگر را می‌کوبند و فعل و انفعالات داخلی و خارجی سبب تشکیل کوکب می‌شود تا نخستین نور قرمز بعد از آتش گرفتن اندرون ستاره، در سطح آن ظاهر می‌شود و آن از حالت به‌هم کوبیدگی اتم‌ها و ملکول‌ها و رها شدن الکترون‌ها، به وجود آمده است. پس از آن، ستاره در اثر فعل و انفعال‌های پی در پی به حالت نورانیّت و تشعشع خود می‌افتد و نور نافذ آن فضا را شکافته و به هر جای ممکن می‌رسد. بنابراین «طارق» مرحله اوّل تشکیل ستاره و «نجم» ابتدای ظهور نور قرمز و «
ثاقب». مرحله سوّم آن است رجوع شود به
جای دقّت است که نجم در اصل به معنی ظهور است، در لغت هست «نجم الشّی‌ء: ظهر»
و قهرا ستاره را در اثر ظاهر بودن نجم گفته‌اند.
(فَاَتْبَعَهُ شِهابٌ ثاقِبٌ) (
شهابى ثاقب آنها را تعقيب مى‌كند.)
ظاهرا مراد از
شهاب ثاقب سنگ‌های آسمانی است که با سرعت ۴۸ هزار کیلومتر در ساعت وارد جوّ زمین شده و در اثر حرارت و تماس با گازهای جوّ مشتعل شده و ما آنها را به صورت نواری از نور مشاهده می‌کنیم. رجوع شود به
.
لفظ
ثاقب تنها دو بار در قرآن به کار رفته است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «ثقب»، ج۱، ص۳۰۵.
