تُغْمِضوا (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تُغْمِضوا:(وَ لَسْتُم بِآخِذيهِ إِلاّ أَن تُغْمِضواْ فيهِ) «'''تُغْمِضوا''» از مادّه
غَمْض (به فتح غین و سکون میم) به معنای چشم‌پوشى و
تساهل است.
در
آیه مورد بحث چگونگى مالى كه بايد
انفاق شود بيان مى‌دارد و
خداوند به مردم با
ایمان دستور مى‌دهد كه از طيبات اموال خود انفاق كنيد و به سراغ قسمت‌هاى ناپاک نرويد تا از آن انفاق كنيد درحالى كه خود شما (به هنگام پذيرش اموال) حاضر نيستيد آن‌ها را بپذيريد مگر از روى اغماض و كراهت.
(وَ لَسْتُمْ بِآخِذِيهِ إِلاّٰ أَنْ تُغْمِضُوا فِيهِ) اين جمله اخير كه مى‌گويد «خودتان حاضر نيستيد اموال غير
طیب را قبول كنيد مگر با اغماض و كراهت،
دلیل بر اين نيست كه منظور منحصرا پاكى ظاهرى باشد، زيرا افراد با ايمان هم حاضر نيستند اموالى را كه از نظر ظاهرى آلوده و يا بى‌ارزش باشد بپذيرند و هم اموال
شبهه ناک و
مکروه، مگر با چشم‌پوشى و
کراهت.
به موردی از کاربرد «تُغْمِضوا» در قرآن، اشاره می‌شود:
(يا أَيُّها الَّذينَ آمَنواْ أَنفِقواْ مِن طَيِّباتِ ما كَسَبْتُمْ وَ مِمّا أَخْرَجْنا لَكُم مِّنَ الأَرْضِ وَ لا تَيَمَّمواْ الْخَبيثَ مِنْهُ تُنفِقونَ وَ لَسْتُم بِآخِذيهِ إِلاّ أَن تُغْمِضواْ فيهِ وَ اعْلَمواْ أَنَّ اللّهَ غَنيٌّ حَميدٌ) «اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! از اموال پاكيزه‌اى كه به
دست آورده‌ايد، و از آن‌چه از
زمین براى شما خارج ساخته‌ايم از منابع و معادن و درختان و گياهان)، انفاق كنيد؛ و براى انفاق، به سراغ بى‌ارزش آن نرويد درحالى كه خودِ شما، به هنگام پذيرش اموال، حاضر نيستيد آن‌ها را بپذيريد؛ مگر از روى اغماض و
کراهت. و بدانيد
خداوند، بى‌نياز و ستوده است.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند:
(يا أَيُّها الَّذينَ آمَنوا أَنْفِقوا مِنْ طَيِّباتِ ما كَسَبْتُمْ) کلمه تیمم هم به معناى
قصد است، و هم معناى اقدام عمدى، و كلمه
خبیث ضد كلمه
طیب را معنا مى‌دهد، آن به معناى ناپاک، و اين به معناى
پاک است، و كلمه منه متعلق به كلمه خبيث است، و جمله: تنفقون، حالى است از فاعل تيمموا، و جمله:
(لَسْتُمْ بِآخِذيهِ) حالى است از
فاعل تنفقون و عاملش همان
فعل است، و جمله:
(أَنْ تُغْمِضوا فيهِ) به خاطر كلمه أن مبدل به
مصدر مى‌شود، و لام بطورى كه گفته شده در تقدير است، و تقدير كلام الا لاغماضكم فيه است، ممكن هم هست حرف باء را در تقدير گرفت و گفت: تقدير كلام الا بمصاحبة اغماض است.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «تغمضوا»، ج۳، ص ۳۵۵.
