• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تَهَجَّد (لغات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





تَهَجَّدْ: (وَ مِنَ اللَّیْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ)
«تَهَجَّدْ» از مادّه‌ «هجود» در اصل- چنان که «راغب» در «مفردات» می‌گوید- به معنای خواب است؛ ولی هنگامی که به باب «تفعل» می‌رود معنا از بین بردن خواب و انتقال به حالت بیداری است. ضمیر در «تَهَجَّدْ بِهِ» به قرآن برمی‌گردد (یعنی قسمتی از شب را بیدار باش و قرآن بخوان)؛ ولی، این کلمه بعداً در لسان اهل شرع به معنای نماز شب به‌کار رفته است، و «مُتَهَجِّد» به کسی می‌گویند که نماز شب می‌خواند.



(وَ مِنَ اللَّيْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نَافِلَةً لَّكَ عَسَى أَن يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقَامًا مَّحْمُودًا) (و پاسى از شب را از خواب برخيز، و قرآن و نماز بخوان. اين يك وظيفه اضافى براى توست؛ اميد است پروردگارت تو را به مقامى در خورِ ستایش برساند.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه تهجد از ماده هجود است كه در اصل به معناى خواب است، و تهجد به طورى كه بسيارى از اهل لغت گفته‌اند به معناى بيدارى بعد از خواب است، و ضمير در به به قرآن يا به كلمه بعض كه از كلمه من الليل استفاده مى‌شود برمى‌گردد، و كلمه نافله از ماده نفل به معناى زيادى است، و چه بسا گفته شده كه كلمه من الليل از قبيل اغراء تحريك و تهيج و نظير عليك بالليل- بر تو باد شب مى‌باشد، و حرف فاء كه بر سر فتهجد آمده نظير فاء در (فَإِيَّايَ فَارْهَبُونِ) است؛ و معناى آیه چنين است كه: قسمتى از شب را پس از خوابيدنت بيدار باش و به قرآن (يعنى نماز) مشغول شو، نمازى كه زيادى بر مقدار واجب تو است. (دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان: )


۱. اسراء/سوره۱۷، آیه۷۹.    
۲. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۳، ص۱۶۷.    
۳. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ج۱، ص۸۳۲.    
۴. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۲، ص۲۵۰.    
۵. اسراء/سوره۱۷، آیه۷۹.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۹۰.    
۷. نحل/سوره۱۶، آیه۵۱.    
۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۳، ص۲۴۱.    
۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۳، ص۱۷۵.    
۱۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۴، ص۱۹۳.    
۱۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۶، ص۶۷۰.    



مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «تَهَجَّدْ»، ص۱۴۸.    


رده‌های این صفحه : لغات سوره اسراء | لغات قرآن




جعبه ابزار