• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تَمَنَّیٰ (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: تَمَنَّیٰ (مفردات نهج البلاغه (جلد ۲))
مقالات مرتبط: منی (مفردات‌قرآن)، تمنّی (لغات‌قرآن)، تمنی.


تَمَنَّیٰ (به فتح تاء ومیم) از واژگان نهج البلاغه به معنای آرزو كردن است. از مشتقات این کلمه در نهج البلاغه عبارتند از؛ أُمْنِيَّة (به ضم همزه و سکون میم) به معنی آرزو است. أُمْنِيَّة به معنى دروغ نيز آيد اَمانِيُّ‌ (به فتح الف و کسر نون) به معنای آرزوهاى دروغ است. مُنْيَة (به ضم میم و سکون نون) به معنی آرزو، جمع آن مُنَى (به ضم میم) است. مواردى از این کلمه بار در نهج‌ البلاغه آمده است.


تَمَنَّیٰ
[۱] قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۹۹۵.    
[۲] طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ص۳۹۹.    
به معنای آرزو كردن است. أُمْنِيَّة به معنی آرزو است. راغب گويد: آن صورت حاصله از شى‌ء در ذهن انسان است.
[۳] راغب اصفهانی، حسین، مفردات، دارالقلم، ص۷۸۰.    
أُمْنِيَّة به معنى دروغ نيز آيد اَمانِيُّ‌ به معنای آرزوهاى دروغ است. مُنْيَة (مثل نمره) به معنی آرزو، جمع آن مُنَى (مثل شما) است.

چنان‌كه حضرت علی (علیه‌السّلام) فرموده: «أَشْرَفُ الْغِنَى تَرْكُ الْمُنى»
[۴] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۷۷۸، حکمت ۳۰.    
[۵] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۵۹، حکمت ۳۴.    
[۶] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۷۴، حکمت ۳۴.    
[۷] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۲۳، حکمت ۲۰۱.    
[۸] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۲۰۱، حکمت ۲۱۱.    
[۹] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۵۰۶، حکمت ۲۱۱.    
«بهترين بى‌نيازى ترک آرزوهاست.»
[۱۰] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۴۱، حکمت ۳۴.    
[۱۱] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۴۰.    
[۱۲] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۸۵، حکمت ۲۱۱.    
[۱۳] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۹۳.    
(شرح‌های حکمت:
[۱۴] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۴۰.    
[۱۵] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۲، ص۲۳۱.    
[۱۶] هاشمی خویی، حبیب‌الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۶۸.    
[۱۷] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۱۸، ص۱۵۱.    
) (شرح‌های حکمت:
[۱۸] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۹۵.    
[۱۹] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۳، ص۶۱۷.    
[۲۰] هاشمی خویی، حبیب‌الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۲۸۱.    
[۲۱] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۹، ص۳۱.    
)
و نيز حضرت می‌فرمايد: «الدَّهرُ يُخْلِقُ الاَْبْدَانَ، وَ يُجَدِّدُ الاْمَالَ، وَ يُقَرِّبُ الْمَنِيَّةَ، و يُبَاعِدُ الاُْمْنِيَّةَ»
[۲۲] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۷۸۴، حکمت ۶۷.    
[۲۳] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۶۵، حکمت ۷۲.    
[۲۴] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۸۰، حکمت ۷۲.    
«روزگار بدن‌ها را فرسوده مى‌كند، اميدها را تجديد، مرگ را نزديک و آرزو را دراز مى‌نمايد.»
[۲۵] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۴۷، حکمت ۷۲.    
[۲۶] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۶۵.    
(شرح‌های حکمت:
[۲۷] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۶۵.    
[۲۸] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۲، ص۴۲۹.    
[۲۹] هاشمی خویی، حبیب‌الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۱۰۶.    
[۳۰] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۱۸، ص۲۱۸.    
)
حضرت در مقام موعظه می‌فرمايد: «أَلاَ فَاذْكُرُوا هَادِمَ اللَّذَّاتِ، وَ مُنَغِّصَ الشَّهَوَاتِ، وَ قَاطِعَ الاُْمْنِيَاتِ»
[۳۱] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۲۳، خطبه ۹۸.    
[۳۲] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ص۱۹۲، خطبه ۹۷.    
[۳۳] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۴۵، خطبه ۹۹.    
(به هوش باشيد، نابود كننده لذّات و برهم زننده كاميابی‌ها و قطع كننده آرزوها (يعنى مرگ را) بسيار به خاطر بياوريد)
[۳۴] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۱۱، خطبه ۹۹.    
[۳۵] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳.    
(شرح‌های خطبه:
[۳۶] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷.    
[۳۷] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۴، ص۳۵۰.    
[۳۸] هاشمی خویی، حبیب‌الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۱۵۳.    
[۳۹] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۸۱.    
) امنيّات آرزوها جمع امنّية است.

۱. ↑ قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۹۹۵.    
۲. ↑ طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ص۳۹۹.    
۳. ↑ راغب اصفهانی، حسین، مفردات، دارالقلم، ص۷۸۰.    
۴. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۷۷۸، حکمت ۳۰.    
۵. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۵۹، حکمت ۳۴.    
۶. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۷۴، حکمت ۳۴.    
۷. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۲۳، حکمت ۲۰۱.    
۸. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۲۰۱، حکمت ۲۱۱.    
۹. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۵۰۶، حکمت ۲۱۱.    
۱۰. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۴۱، حکمت ۳۴.    
۱۱. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۴۰.    
۱۲. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۸۵، حکمت ۲۱۱.    
۱۳. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۹۳.    
۱۴. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۴۰.    
۱۵. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۲، ص۲۳۱.    
۱۶. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۶۸.    
۱۷. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۱۸، ص۱۵۱.    
۱۸. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۹۵.    
۱۹. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۳، ص۶۱۷.    
۲۰. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۲۸۱.    
۲۱. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۹، ص۳۱.    
۲۲. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۷۸۴، حکمت ۶۷.    
۲۳. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۶۵، حکمت ۷۲.    
۲۴. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۸۰، حکمت ۷۲.    
۲۵. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۴۷، حکمت ۷۲.    
۲۶. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۶۵.    
۲۷. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۶۵.    
۲۸. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۲، ص۴۲۹.    
۲۹. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۱۰۶.    
۳۰. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۱۸، ص۲۱۸.    
۳۱. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۲۳، خطبه ۹۸.    
۳۲. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ص۱۹۲، خطبه ۹۷.    
۳۳. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۴۵، خطبه ۹۹.    
۳۴. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۱۱، خطبه ۹۹.    
۳۵. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳.    
۳۶. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷.    
۳۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۴، ص۳۵۰.    
۳۸. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۱۵۳.    
۳۹. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۸۱.    


• قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه،برگرفته از مقاله «تمنّی»، ج۲، ص۹۹۵.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان حکمت 201 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان حکمت 30 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان حکمت 67 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 98 نهج البلاغه
جعبه ابزار