• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تَلْخیص (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





تَلْخيص (به فتح تاء و سکون لام) از واژگان نهج البلاغه به معنای بيان كردن، شرح كردن و مختصر كردن است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در وصف حق تعالی از این کلمه استفاده نموده است.
این واژه فقط يک بار در «نهج‌البلاغه» آمده است.



تَلْخيص به معنای بيان كردن، شرح كردن و مختصر كردن است.
گويند: «لخَّصَ‌ الكلامَ‌: بيَّنهُ‌ و شرَحهُ‌ و قَرَّبَهُ‌ و اختصرهُ‌.»


موردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - تَلْخيصِ - خطبه ۱۶۵ (حق تعالی)

امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره حق تعالى فرموده:
«فَسُبْحانَ الَّذي بَهَرَ الْعُقولَ ... وَ أَعْجَزَ الاَْلْسُنَ عَنْ تَلْخيصِ صِفَتِهِ، وَ قَعَدَ بِها عَنْ تَأْدِيَةِ نَعْتِهِ!»
«پاک و منزّه است خدائی كه مغلوب كرده عقول را و عاجز كرده زبان‌ها را از بيان صفتش و پائين آورده آنها را از اداى حقّش.»


این کلمه فقط يک بار در «نهج‌البلاغه» آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۹۳۵.    
۲. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۴، ص۱۸۲.    
۳. شرتونی، سعید، أقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۵، ص۴۲.    
۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۳۶۹، خطبه ۱۶۵.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۹۲، خطبه۱۶۳.    
۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۳۸، خطبه۱۶۵.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۶۵، خطبه۱۶۵.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۶۰.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۶۷.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۶، ص۳۸۹.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۵۹.    
۱۲. ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۲۷۵.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «لخص»، ج۲، ص۹۳۵.    






جعبه ابزار