تمکین (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تمکین: (وَلَقَدْ مَکَّنَّاکُمْ فِی الاَرْضِ) «تمکین»، تنها به این معنا
نیست که شخصی را در محلی جای دهند، بلکه به این معناست که تمام وسائل کار را در اختیار او بگذارند، به او قدرت و توانایی بخشند، ابزار کار را فراهم کنند و موانع را برطرف سازند، به مجموع اینها کلمه «
تمکین» اطلاق می‌شود.
(وَ لَقَدْ مَكَّنَّاكُمْ فِي الأَرْضِ وَ جَعَلْنَا لَكُمْ فِيهَا مَعَايِشَ قَلِيلًا مَّا تَشْكُرُونَ) (ما تسلّط بر زمين را براى شما قرار داديم؛ و انواع وسايل زندگى را براى شما فراهم ساختيم؛ هر چند كمتر شكرگزارى مى‌كنيد.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
تمكين در ارض به معناى منزل دادن در آن است، يعنى ما منزل شما را زمين قرار داديم، ممكن است كه به معناى مسلط كردن نيز باشد، يعنى ما زمين را مسخر شما و شما را مسلط بر آن كرديم، مؤيد معناى دومى اين است كه اين
آیات تقريبا مقابل آياتى است كه در
سوره بقره راجع به داستان
آدم و
ابلیس است، زيرا در ابتداى آن آيات فرموده:
(هُوَ الَّذِي خَلَقَ لَكُمْ ما فِي الْأَرْضِ جَمِيعاً) و اين همان تسلط و مسخر كردن است، الا اينكه در آيات مورد بحث از آنجايى كه در آخرش فرموده:
(وَ لَكُمْ فِي الْأَرْضِ مُسْتَقَرٌّ وَ مَتاعٌ إِلى حِينٍ) از اين جهت معناى اول مناسب‌تر با آن است، زيرا در حقيقت جمله:
(وَ لَقَدْ مَكَّنَّاكُمْ فِي الْأَرْضِ) اجمال مطالبى است كه آيات بعد آن را به طور تفصيل بيان مى‌كند. پس معناى
(مكناكم) اين است كه: ما شما را در زمين منزل داديم. و معايش جمع معيشت و به معناى چيزهايى است كه با آن زندگى مى‌شود، از قبيل خوردني‌ها و آشاميدنى‌ها و امثال آن.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «تمکین»، ص۱۴۲.
