تقیّه - با تشدید یاء (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تَقِیَّه (به فتح تاء و کسر قاف و فتح یاء مشدده) از
واژگان نهج‌البلاغه به معنای
حفظ خود از
ظالم با
اخفاء كار و امر خود است. از این مادّه مواردی متعدد در
نهج‌البلاغه آمده است.
تقیّه به معنای حفظ حفظ خود از ظالم با اخفاء کار و امر خود است.
برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:
درباره مردان
خدا فرموده:
«وَ بَقِيَ رِجالٌ غَضَّ أَبْصارَهُمْ ذِكْرُ الْمَرْجِعِ، وَ أَراقَ دُموعَهُمْ خَوْفُ الْـمَحْشَرِ، فَهُمْ بَيْنَ شَريد نادٍّ، وَ خائِف مَقْموع، وَ ساكِت مَكْعوم، وَ داع مُخْلِص، وَ ثَكْلانَ مُوجَع، قَدْ أَخْمَلَتْهُمُ التَّقِيَّةُ.» «گروهى باقى ماندند كه: ياد
قیامت چشمهايشان را فرو افكنده؛ و
ترس بازپسين اشكشان را جارى ساخته، اينان (به خاطر سخنان حقّى كه مى‌گويند) يا از
جامعه رانده شده و در خاموشى و تنهايى فرو رفته‌اند و يا ترسان و مقهور مانده، و يا
لب از گفتار فرو بسته و ساكتند، و بعضى هم مخلصانه به كار
دعوت به سوى
خدا پرداخته‌اند، عدّه‌اى هم گريان و دردناكند، چرا كه
تقیّه آنان را از
چشم مردم انداخته است.»
(شرح‌های خطبه:
)
به
طلحه و
زبیر مى‌نويسد:
«وَ إِنْ كُنْتُما بايَعْتُماني كارِهَيْنِ، فَقَدْ جَعَلْتُما لي عَلَيْكُما السَّبيلَ بِإِظْهارِكُما الطّاعَةَ، وَ إِسْرارِكُما الْمَعْصِيَةَ وَ لَعَمْري ما كُنْتُما بِأَحَقِّ الْمُهاجِرينَ بِالتَّقِيَّةِ وَالْكِتْمانِ.» «و اگر از روى
اکراه و نارضايى بوده، يعنى در
قلب خود به اين
امر راضى نبوده‌ايد، شما با
دست خود اين راه را براى من گشوده و
بیعت مرا به
گردن خود ثابت كرده‌ايد؛ زيرا
اطاعت خويش را آشكار و نارضايى خويش را پنهان داشته‌ايد، به جان خودم
سوگند! شما از ساير مهاجران سزاوارتر به
تقیّه و
کتمان عقیده نيستيد.»
(شرح‌های نامه:
)
از این مادّه مواردی متعدد در
نهج‌البلاغه آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «وقی»، ج۲، ص۱۱۵۶.
