تعصّب (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تعصّب: در اصل، از مادّه «
عصب»
به معنای پی‌هایی است که مفاصل را به هم ارتباط می‌دهد، سپس هر گونه ارتباط و به هم پیوستگی را تعصب و عصبیت نامیده‌اند، اما معمولًا این لفظ در مفهوم افراطی و
مذموم آن به کار می‌رود.
«تعصّب» در
قرآن ذکر نشده، اما
مفسرین از این واژه در
تفسیر آیات استفاده کرده‌اند.
(وَ لَوْ نَزَّلْناهُ عَلَى بَعْضِ الْأَعْجَمينَ) (هرگاه ما آن را بر فردى از عجم (غير عرب‌ها) نازل مى‌كرديم.)
مکارم شیرازی در
تفسیر نمونه می‌فرماید: واژه «
عربی» گاه، به معنى كسى مى‌آيد كه از نژاد عرب باشد، و گاه، به معنى «كلام فصيح» است، و
عجمی در مقابل آن نيز دو معنى دارد:
نژاد غير عرب، و كلام غير فصيح، و در
آیه فوق هر دو معنى محتمل است، ولى بيشتر به نظر مى‌رسد كه: اشاره به «نژاد غير عرب» بوده باشد. يعنى نژادپرستى و تعصب‌هاى قومى آنها به قدرى شديد است كه اگر قرآن بر فردى غير عرب نازل مى‌شد، امواج تعصب‌ها مانع از پذيرش آن مى‌گرديد، تازه حالا كه بر مردى شريف از خانواده اصيل عربى، و با بيانى رسا و گويا، نازل شده، و در
کتب آسمانی پيشين نيز
بشارت آن آمده، و علماى بنى‌اسرائيل نيز به آن گواهى داده‌اند، بسيارى از آنها
ایمان نمى‌آورند، چه رسد، اگر پيامبرشان اصلًا چنين شرائطى را نداشت.
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «تعصّب»، ص۱۳۳.
