تعزیر حکومتی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تعزیر حکومتی مجازاتهایی است که از طرف
حکومت بهمنظور حفظ نظم و مراعات مصلحت اجتماع، در قبال تخلف از مقررات و نظامات حکومتی تعیین میگردد.
این نوع کیفرها در تعبیرات امام خمینی قدس سره «مجازاتهای بازدارنده» نامیده شدهاست. به استفتای زیر در این باره توجه نمایید.
استفتا: برای اداره امور کشور قوانینی در مجلس تصویب می‌شود مانند قانون
قاچاق، گمرکات و تخلّفات رانندگی، قوانین شهرداری و بهطور کلی
احکام سلطانیه، و برای اینکه
مردم به این قوانین عمل کنند، برای متخلّفین مجازاتهایی در قانون تعیین میکنند.
آیا این مجازاتها از باب تعزیر شرعی است و احکام شرعی تعزیرات از نظر کمّ و کیف بر آنها بار است، یا قسم دیگر است و از تعزیرات جدا هستند و اگر موجب خلاف شرع نباشد باید به آنها عمل کرد؟
جواب- در احکام سلطانیه که خارج از تعزیرات شرعیه در حکم اوّلی است متخلّفین را به مجازاتهای بازدارنده به امر حاکم یا
وکیل او میتوانند مجازات کنند.
مجازاتهای بازدارنده در تعبیر حضرت امام قدس سره اموری از قبیل
حبس، جزای نقدی، تعطیل محل
کسب، لغو پروانه و محرومیت از حقوق اجتماعی و اقامت در نقطه یا نقاط معین و منع از
اقامت در نقطه یا نقاط معین و مانند آن را در برمیگیرد.
برخی از کارها هستند که موجب تعزیر حکومتی می شود که از جمله می شود به گران فروشی، کم فروشی و تقلب،احتکار و ... اشاره نمود که در ذیل به این موارد پرداخته می‌شود.
گران‌فروشی عبارت است از عرضه کالا یا خدمات به بهای بیش از نرخهای تعیین شده توسط مراجع رسمی بهطور علیالحساب، یا قطعی و عدم اجرای مقررات و ضوابط قیمتگذاری و انجام هر نوع اقدامات دیگر که منجر به افزایش بهای
کالا یا خدمات برای خریدار گردد.
گران فروشی تا مبلغ بیست هزار ریال در مرتبه اول موجب
جریمه از پنج هزار ریال تا پنج برابر میزان گران فروشی میگردد و پروانه واحد نیز مُهر «تخلف اوّل» میخورد. مرتبه دوم موجب جریمه از ده هزار ریال تا ده برابر میزان گران فروشی، قطع تمام یا برخی خدمات دولتی از یک تا شش
ماه میگردد و پروانه واحد نیز مُهر «تخلّف دوّم» میخورد.
مرتبه سوّم علاوه بر اخذ جریمه، موجب تعطیل موقت از یک تا شش ماه و نصب پارچه بهعنوان گرانفروش است و در مرتبه چهارم موجب تعطیل و لغو پروانه واحد میگردد.
برای گران فروشی از مبلغ بیش از بیست هزار ریال تا مبلغ دویست هزار ریال و نیز از مبلغ دویست هزار ریال تا یک میلیون ریال و نیز گران فروشی بیش از مبلغ یک میلیون ریال جریمههای تعزیری مختلفی مقرر شده است که میتوانید به کتاب «مجموعه مصوبات مجمع تشخیص مصلحت نظام ص ۸۲- ۸۳ مراجعه کنید.»
کمفروشی و
تقلب عبارت است از عرضه
کالا یا خدمات کمتر از میزان و مقادیر خریداری شده از نظر کمی یا کیفی که مبنای تعیین نرخ مراجع رسمی قرار گرفته است. تعزیرات کم فروشی و تقلب با توجه به میزان و مراتب آن عیناً مطابق تعزیرات گران فروشی میباشد.
احتکار عبارت است از نگهداری کالا به صورت عمده با تشخیص مرجع ذیصلاح و امتناع از عرضه آن به قصد گران‌فروشی یا
اضرار به جامعه پس از اعلام ضرورت عرضه توسط دولت.
در مرتبه اول موجب الزام به فروش کالا و اخذ جریمه معادل ده درصد
ارزش کالا، مرتبه دوم موجب فروش کالا توسط دولت و اخذ جریمه از بیست تا صد در صد ارزش کالا، مرتبه سوّم موجب فروش کالا توسط دولت، اخذ جریمه از یک تا سه برابر ارزش کالا، قطع تمام یا قسمتی از سهمیه و خدمات دولتی تا شش ماه و نصب پارچه در محل واحد بهعنوان
محتکر و در مرتبه چهارم علاوه بر مجازات مرتبه سوم، موجب لغو پروانه واحد و معرفی از طریق رسانههای گروهی بهعنوان محتکر میگردد.
احکام حقوقی اسلام ج۱، ص۶۳-۶۵.
