• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تخصّص

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


ــ تخصص به معنی خروج حقيقى چيزى از موضوع دلیل است؛ مانند خروج زيد جاهل از دلیل وجوب اكرام عالمان (اكرم العلماء)، به شى‌ء محكوم به خروج- مانند زيد در مثال- «خارج به تخصص» گفته مى‌شود.

ــ تخصص به معنای خروج حقیقی چیزی از شمول موضوع عام به کار می رود.


ـــ تخصص به معنی خروج حقيقى چيزى از موضوع دلیل است. واژۀ تخصص در برابر تخصیص از اصطلاحات علم اصول فقه و عبارت است از خروج حقيقى و وجدانی چيزى از موضوع دلیل چيزى ديگر، مانند خروج زيد جاهل از دلیل وجوب اكرام عالمان (اكرم العلماء) و سرکه از موضوع دلیل حرمت شراب. به شى‌ء محكوم به خروج- مانند زيد و سرکه در دو مثال ياد شده- «خارج به تخصّص» گفته مى‌شود.

ـــ تخصص، به معنای خروج حقیقی چیزی از شمول موضوع عام است؛ به بیان دیگر، تخصص آن است که عنوان عام به خودی خود شامل فرد یا افرادی نمی‌باشد و برای خارج کردن آنها به تخصیص نیاز نیست؛ به این گونه خروج، خروج موضوعی می‌گویند؛ در مقابل تخصیص که خروج حکمی است.
[۱] اصطلاحات الاصول، مشکینی، علی، ص۹۷.    


۱.۱ - مثال

برای مثال، اگر گفته شود: «اکرم العلماء»؛ زید جاهل تخصصاً خارج است و نیازی به تخصیص و خارج کردن ندارد، زیرا وی بهره‌ای از علم ندارد.
[۲] فرهنگ اصطلاحات اصولی، مختاری مازندرانی، محمدحسین، ص۹۳.


ورود نيز همچون تخصص، خروج حقيقى چيزى از موضوع دلیل چيزى ديگر است، با اين تفاوت كه خروج، در تخصص، وجدانی و در ورود، تعبّدی است.
[۳] اصول الفقه، ج۲، ص۱۹۷.    
[۴] فرائد الاصول، انصاری، مرتضی، ج۲، ص۱۱.    
[۵] اصطلاحات الاصول، مشکینی، علی، ص۲۸۶.    


۱. ↑ اصطلاحات الاصول، مشکینی، علی، ص۹۷.    
۲. ↑ فرهنگ اصطلاحات اصولی، مختاری مازندرانی، محمدحسین، ص۹۳.
۳. ↑ اصول الفقه، ج۲، ص۱۹۷.    
۴. ↑ فرائد الاصول، انصاری، مرتضی، ج۲، ص۱۱.    
۵. ↑ اصطلاحات الاصول، مشکینی، علی، ص۲۸۶.    


کتاب فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۲، ص۳۹۱؛ تالیف شده توسط جمعی از پژوهشگران زیر نظر سید محمود هاشمی شاهرودی.    
فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۲۸۷، برگرفته از مقاله «تخصص».    


رده‌های این صفحه : اصطلاحات اصولی | اصول فقه | تخصیص | عام و خاص | مباحث الفاظ
جعبه ابزار