تَحْت (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تَحْت (به فتح تاء و سکون حاء) از
واژگان قرآن کریم به معنای زیر و مقابل فوق است.
از تحت گاهى به طور كنايه نكاح اراده شده است
تَحْت زیر و مقابل فوق است.
از تحت گاهى به طور كنايه نكاح اراده شده است.
به مواردی از
تَحْت که در قرآن به کار رفته است، اشاره می‌شود:
(لَأَکَلُوا مِنْ فَوْقِهِمْ وَ مِنْ تَحْتِ اَرْجُلِهِمْ) «هر آینه روزی می‌خوردند از بالای سرشان و از زیر قدم‌هایشان.»
از تحت گاهی به طور کنایه نکاح اراده شده است، مثل:
(امْرَاَتَ نُوحٍ وَ امْرَاَتَ لُوطٍ کانَتا تَحْتَ عَبْدَیْنِ مِنْ عِبادِنا) «
زن نوح و
زن لوط در نکاحِ دو نفر از بندگان ما بودند.»
(لِلَّذِینَ اتَّقَوْا عِنْدَ رَبِّهِمْ جَنَّاتٌ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْاَنْهارُ...) (براى كسانى كه پرهيزگارى پيشه كرده‌اند، و از اين سرمايه‌ها، در راه مشروع استفاده مى‌كنند، در نزد
پروردگارشان، باغ‌هايى بهشتى است كه نهرها از پاى درختانش مى‌گذرد.)
ناگفته نماند در حدود چهل بار در تعریف
بهشت،
(تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْاَنْهارُ) ذکر شده: بهشت یا بهشت‌هایی که نهرها از زیر آن‌ها روان است. در بادی امر به نظر می‌آید که این نهرها دیده نمی‌شوند زیرا از زیر جنّات روانند و اگر از زیر درختان روان بودند تماشایی و قابل استفاده می‌بودند.
باید دانست اصل «جنّ» به معنی پوشیدنِ چیز و مخفی کردنِ آن است. جنین را از آن، جنین گویند که شکم مادر او را پوشیده است و آن به معنای مفعول است.
(فَلَمَّا جَنَّ عَلَیْهِ اللَّیْلُ) یعنی: «شب او را پوشید.»
دیوانه را چون عقلش پوشیده شده مجنون گویند؛ قلب را چون در میان بدن از انظار پوشیده است جنان گفته‌اند؛ سپر را چون در حین جنگ شخص را می‌پوشاند مجن و مجنّة گویند؛ جنّت هر باغی است که درختان آن روی زمین را بپوشاند.
علی هذا، باغ و چمن و بستان را جنّت گوییم که درختان و علف‌های آن روی زمین را مستور نموده است و جنّت گفتن به اعتبار روئیدنی‌هاست نه زمین، در این صورت معنی «
جَنَّاتٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْاَنْهارُ» این است: «درختان و روئیدنی‌هائی که نهرها از زیر آن‌ها روانند.» و اگر گفتیم: بهشت‌هایی که نهرها از زیر آن روانند، مراد این مطلب است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «تحت»، ج۱، ص۲۶۷.
