زَوْر (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
زَوْر (به فتح زاء و سکون واو) از
واژگان قرآن کریم به معنای قصد، میل و انحراف است.
مشتقات
زَوْر که در
آیات قرآن آمده عبارتند از:
زُرْتُمُ (به ضم زاء، سکون راء و ضم تاء) به معنای به زیارت قبرها رفتید؛
تَتَزاوَرُ (به فتح تاء اول، تاء دوم، زاء و ضم راء) به معنای میل می‌کند؛
الزُّورِ به معنای سخن باطل؛
زُوراً به معنای گفتار ظالمانه است.
زَوْر به معنای قصد و ميل است.
از
اقرب الموارد روشن می‌شود كه
زور از باب
نصر ينصر به معنى قصد است.
زيارت نيز از آن است، مثل:
(حَتَّى زُرْتُمُ الْمَقابِرَ) از باب
علم يعلم و كرم يكرم به معنى ميل و انحراف است،
مثل:
(وَ تَرَى الشَّمْسَ إِذا طَلَعَتْ تَتَزاوَرُ عَنْ كَهْفِهِمْ ... ذاتَ الشِّمالِ) راغب گويد:
زور به (فتح ز) بالاى سينه است، مانند:
«زُرْتُ فُلَاناً:» او را زيارت كردم؛ يعنى با سينه خود وى را ملاقات نمودم.
زور به (فتح ز) ميل و انحراف با سينه است.
ازْوَر كسى است كه سينه‌اش مايل و كج باشد.
بئر زَوْرَاء چاهى است كه كج كنده باشند و به دروغ
زور (به ضمّ ز) گفته‌اند كه از جهت خود (كه راستى است) منحرف است، فرموده:
ظُلْماً وَ زُوراً زور چنان‌كه از راغب، اقرب،
طبرسی،
جوهری و غيره گفته‌اند به معنى كذب است.
ظاهرا مراد قول منحرف از
حق و قول باطل است؛ اعم از آن‌كه دروغ يا غير آن باشد.
از رديف
اوثان و قول زور به دست می‌آيد كه سخن باطل از نظر قرآن چنان كار زشتى است كه در رديف
بت و
بت‌پرستی است.
به مواردی از
زَوْر که در قرآن به کار رفته است، اشاره می‌شود:
(حَتَّى زُرْتُمُ الْمَقابِرَ) (تا آن جا كه به ديدار قبرها رفتيد. (و به فزونى قبور مردگانتان افتخار كرديد.))
(وَ تَرَى الشَّمْسَ إِذا طَلَعَتْ تَتَزاوَرُ عَنْ كَهْفِهِمْ ... ذاتَ الشِّمالِ ) «مى‌بينى
آفتاب را از
غار آن‌ها به طرف شمال ميل می‌كند.»
(فَاجْتَنِبُوا الرِّجْسَ مِنَ الْأَوْثانِ وَ اجْتَنِبُوا قَوْلَ الزُّورِ) (از
پلیدی بت‌ها اجتناب كنيد و از سخن
باطل بپرهيزيد.)
(وَ قالَ الَّذِينَ كَفَرُوا إِنْ هَذا إِلَّا إِفْكٌ افْتَراهُ وَ أَعانَهُ عَلَيْهِ قَوْمٌ آخَرُونَ فَقَدْ جاؤُ ظُلْماً وَ زُوراً) (و
کافران گفتند: اين قرآن فقط دروغى است كه او به خدا
افترا بسته، و گروهى ديگر او را بر اين كار يارى داده‌اند. آن‌ها با اين سخن، ظلم و دروغ بزرگى را مرتكب شدند.)
روشن می‌شود كه گفتار ظالمانه زور است.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «زور»، ج۳، ص۱۸۹.
