• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

بَیْن (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





بَیْن‌ (به فتح باء و سکون یاء) از واژگان قرآن کریم به معنای وسط است.
مراد از ترکیب «بَیْنَ‌ یَدَیْهِ» آن است که در پیش باشد خواه نزدیک باشد و خواه دور و گذشته.



بَیْن‌ به معنای وسط است.
اقرب الموارد گوید: بین ظرف است به معنای وسط.
راغب گوید: بین وضع شده برای تخلّل و وسط میان دو چیز.
اين كلمه هم اسم و هم ظرف زمان و مكان به كار می‌رود. هرگاه اسم به کار رود معرب است و اگر ظرف به کار رود مبنی بر فتح است.


ناگفته نماند «بین» آنجا به کار می‌رود که :

۱. دارای مسافت باشد مثل‌

۲.۱ - بَیْنَ‌ (آیه ۱۶۴ سوره بقره)

(وَ السَّحابِ الْمُسَخَّرِ بَیْنَ‌ السَّماءِ وَ الْاَرْضِ)
(و ابرهايى كه ميان زمین و آسمان قرار گرفته‌اند،)

۲. و یا دارای عدد باشد مثل‌

۲.۲ - بَیْنَ‌ (آیه ۲۲۴ سوره بقره)

(وَ تَتَّقُوا وَ تُصْلِحُوا بَیْنَ‌ النَّاسِ)
تقوا پيشه سازيد، و در ميان مردم اصلاح كنيد)


۲.۳ - بَیْنَ‌ (آیه ۲۳ سوره نساء)

(وَ اَنْ تَجْمَعُوا بَیْنَ‌ الْاُخْتَیْنِ)
(و نيز حرام است بر شما ميان دو خواهر جمع كنيد؛)

۳. و به آنچه مقتضی معنای وحدت است در صورتی اضافه می‌شود که مکرر باشد مثل‌

۲.۴ - بَیْنَنا - بَیْنَ‌ (آیه ۲۵ سوره مائده)

(فَافْرُقْ‌ بَیْنَنا وَ بَیْنَ‌ الْقَوْمِ الْفاسِقِینَ)
(ميان ما و اين جمعيّت گنهكار، جدايى بيفكن.)


۲.۵ - بَیْنَنا - بَیْنَ‌ (آیه ۸۹ سوره اعراف)

(رَبَّنَا افْتَحْ‌ بَیْنَنا وَ بَیْنَ‌ قَوْمِنا بِالْحَقِّ)
(پروردگارا! ميان ما و قوم ما بحق داورى كن)


۲.۶ - ظرف بودن بَیْن‌

بَیْن‌ و هر گاه به زمان اضافه شود ظرف زمان است مثل: «ازورك بين العصر و الاصيل» از قرآن مجيد برای ظرف زمان مثلى پيدا نشد.
و چون به مكان اضافه شود ظرف مكان است مثل دو آيه ذیل. که در دو آيه مبنى بر فتح است.

۲.۶.۱ - بَیْنَهُما (آیه ۳۲ سوره کهف)

(وَ جَعَلْنا بَیْنَهُما زَرْعاً)
«میان آن دو باغ، زرعی قرار دادیم‌.»

۲.۶.۲ - بَیْنَهُما (آیه ۵۳ سوره فرقان)

(وَ جَعَلَ‌ بَیْنَهُما بَرْزَخاً)
(و در ميان آنها برزخى قرار داد)

۲.۷ - اسم بودن بَیْن

بَیْن چون اسم استعمال شود معرب باشد مانند سائر اسماء نحو

۲.۷.۱ - بَیْنَکُمْ‌ (آیه ۹۴ سوره انعام)

(لَقَدْ تَقَطَّعَ‌ بَیْنَکُمْ‌ وَ ضَلَّ عَنْکُمْ ما کُنْتُمْ تَزْعُمُونَ)
(پيوند شما بريده شده است؛ و تمام آنچه را تكيه‌گاه خود تصور مى‌كرديد، از دست شما رفته است.)

بنا بر قرائت عدّه‌ای که «بَیْنُکُمْ» را مضموم خوانده و فاعل‌ «تَقَطَّعَ» گرفته‌اند یعنی وصل و جمع شما پاره شد و آنچه گمان می‌کردید گم گردید.
و بنا بر قرائت دیگران که‌ «بَیْنَکُمْ» را مفتوح خوانده و ظرف گرفته‌اند معنی آن است که رابطه میان شما قطع گردید.

۲.۸ - معنای بَيْنَ‌ يَدَيْهِ و بَیْنَ‌ اَیْدِینَا

معنای تحت اللفظ این ترکیب، میان دو دستش، میان دست‌های ما، است ولی از این ترکیب نزدیکی اراده می‌شود.
راغب گوید: «هذا الشّی‌ء بَیْنَ‌ یَدَیْکَ» یعنی این به تو نزدیک است.
طبرسی در تفسیر آیة الکرسی گفته: (بَیْنَ‌ یَدَیْهِ) یعنی پیش اوست.
دیگران‌ «ما بَیْنَ‌ اَیْدِیهِمْ وَ ما خَلْفَهُمْ» را آنچه در پیش رو و آنچه در پشت سر است، گفته‌اند.
در هر حال، مراد از ترکیب «بین یدیه» آن است که در پیش باشد خواه نزدیک باشد و خواه دور و گذشته.


۲.۸.۱ - بَیْنَ‌ اَیْدِیکُمْ (آیه ۴۵ سوره یس)

(وَ اِذا قِیلَ لَهُمُ اتَّقُوا ما بَیْنَ‌ اَیْدِیکُمْ وَ ما خَلْفَکُمْ لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ)
(و هر گاه به آنها گفته شود: «از آنچه پيش رو و پشت سر شماست از عذاب دنيا و آخرت بپرهيزيد تا مشمول رحمت الهی شويد.» اعتنا نمى‌كنند.)

احتمال دارد که مراد از «ما» در دو مورد عمل بد باشد یعنی چون به آنها گفته شود بترسید از کاری که پیش روی شماست و اکنون مرتکب می‌شوید و از عملی که بعدا مرتکب خواهید شد شاید مورد رحم قرار گیرید. یعنی اکنون از کار بد دست بکشید و در آینده هم نکنید. ولی در جوامع الجامع از امام صادق (علیه‌السّلام) نقل شده: «اتَّقُوا مَا بَیْنَ‌ اَیْدِیکُمْ مِنَ الذُّنُوبِ وَ مَا خَلْفَکُمْ مِنَ الْعُقُوبَةِ» «بترسید از گناهانی که فعلا می‌کنید و از عقوبتی که در پس دارید.»
در اینجا چنانکه ملاحظه می‌شود از «بَیْنَ‌ اَیْدِیکُمْ» عمل نزدیک و حاضر اراده شده.


۲.۸.۲ - بَیْنَ‌ یَدَیْها (آیه ۶۶ سوره بقره)

(فَجَعَلْناها نَکالًا لِما بَیْنَ‌ یَدَیْها وَ ما خَلْفَها وَ مَوْعِظَةً لِلْمُتَّقِینَ)
(ما اين مجازات را درس عبرتى براى مردم آن زمان و نسل‌هاى بعد از آنان، و اندرزى براى پرهيزگاران قرار داديم.)

ظاهرا مراد از «وَ ما خَلْفَها» اعمال گذشته باشد؛ مگر آنکه نکال به معنی عبرت باشد که آن وقت مراد از «لِما بَیْنَ‌ یَدَیْها» امم حاضره و از «ما خَلْفَها» امم بعدی است ولی وجه اول قوی است.


۲.۸.۳ - بَیْنَ‌ یَدَیْهِ (آیه ۴۸ سوره مائده)

و در آیه‌ (مُصَدِّقاً لِما بَیْنَ‌ یَدَیْهِ مِنَ الْکِتابِ)
(در حالى كه كتب پيشين را تصديق مى‌كند)
و نظائر آن، کتاب‌های سلف و گذشته مراد است که پیش از قرآن بوده‌اند، و نزدیک و پیش رو بودن لازم نیست.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۱، ص۲۵۵.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۱۵۶.    
۳. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۶، ص۲۱۷.    
۴. شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۱، ص۲۱۹.    
۵. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ج۱، ص۱۵۶.    
۶. بقره/سوره۲، آیه۱۶۴.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۵.    
۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱، ص۶۱۰.    
۹. طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱، ص۴۰۵.    
۱۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲، ص۱۴۶.    
۱۱. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۱، ص۴۵۰.    
۱۲. بقره/سوره۲، آیه۲۲۴.    
۱۳. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۵.    
۱۴. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲، ص۳۳۳.    
۱۵. طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۲، ص۲۲۲.    
۱۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲، ص۳۱۴.    
۱۷. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۲، ص۵۶۷.    
۱۸. نساء/سوره۴، آیه۲۳.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۸۱.    
۲۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۴، ص۴۲۲.    
۲۱. طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۴، ص۲۶۵.    
۲۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۵، ص۹۵.    
۲۳. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۳، ص۴۸.    
۲۴. مائده/سوره۵، آیه۲۵.    
۲۵. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۱۲.    
۲۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۵، ص۴۷۶.    
۲۷. طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۵، ص۲۹۳.    
۲۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۶، ص۲۷۸.    
۲۹. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۳، ص۲۸۰.    
۳۰. اعراف/سوره۷، آیه۸۹.    
۳۱. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۶۲.    
۳۲. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۸، ص۲۴۲.    
۳۳. طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۸، ص۱۹۲.    
۳۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۹، ص۱۸۰.    
۳۵. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۴، ص۶۹۲.    
۳۶. کهف/سوره۱۸، آیه۳۲.    
۳۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۳، ص۴۲۸.    
۳۸. طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۳، ص۳۰۸.    
۳۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۵، ص۶۰.    
۴۰. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۶، ص۷۲۳.    
۴۱. فرقان/سوره۲۵، آیه۵۳.    
۴۲. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۶۴.    
۴۳. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۵، ص۳۱۶.    
۴۴. طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۵، ص۲۲۹.    
۴۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۷، ص۲۱۶.    
۴۶. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۷، ص۲۷۳.    
۴۷. انعام/سوره۶، آیه۹۴.    
۴۸. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۳۹.    
۴۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۷، ص۳۹۷.    
۵۰. طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۷، ص۲۸۶.    
۵۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۴۵، ص۱۹۳.    
۵۲. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۴، ص۵۲۲.    
۵۳. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ج۱، ص۱۵۶.    
۵۴. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۲، ص۶۲۸.    
۵۵. یس/سوره۳۶، آیه۴۵.    
۵۶. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴۴۳.    
۵۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۷، ص۱۳۷.    
۵۸. طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۷، ص۹۲.    
۵۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۰، ص۴۱۳.    
۶۰. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۸، ص۶۶۷.    
۶۱. طبرسی، فضل بن حسن، جوامع الجامع، ج۳، ص۱۴۳.    
۶۲. بقره/سوره۲، آیه۶۶.    
۶۳. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۰.    
۶۴. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱، ص۳۰۱.    
۶۵. طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱، ص۱۹۹.    
۶۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱، ص۲۰۶.    
۶۷. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۱، ص۲۶۵.    
۶۸. مائده/سوره۵، آیه۴۸.    
۶۹. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۱۶.    
۷۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۵، ص۵۶۵.    
۷۱. طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۵، ص۳۴۸.    
۷۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۷، ص۶۱.    
۷۳. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۳، ص۳۱۳.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «بین»، ج۱، ص۲۵۵.    






جعبه ابزار