بَقاء (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بَقاء (به فتح باء) از
واژگان قرآن کریم به معنای ماندن است.
بَقِیَّة (به فتح باء) به معنای باقی مانده است.
مشتقات
بَقاء که در
آیات قرآن آمده عبارتند از:
یَبْقی (به فتح یاء و سکون باء) به معنای می‌ماند؛
باقٍ به معنای باقی است؛
بَقِیَّتُ (به فتح باء و کسر قاف) به معنای باقی مانده؛
باقِیَةٍ (به کسر قاف و فتح یاء) به معنای باقى؛
الْباقِیاتُ (به کسر قاف) به معنای چیزهایی است که باقی‌اند.
بَقاء به معنای ماندن است.
به مواردی از
بَقاء که در
قرآن به کار رفته است، اشاره می‌شود:
(وَ یَبْقی وَجْهُ رَبِّکَ ذُو الْجَلالِ وَ الْاِکْرامِ) «می‌ماند وجه
پروردگار تو که صاحب عظمت و اکرام است»
(ما عِنْدَکُمْ یَنْفَدُ وَ ما عِنْدَ اللَّهِ باقٍ) «آن‌چه نزد شماست تمام می‌شود و آن‌چه نزد خداست باقی است»
(بَقِیَّتُ اللَّهِ خَیْرٌ لَکُمْ اِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ) «بقیّه‌ی خدا یعنی بقیّه‌ی کسب حلال که نفع آن باشد برای شما بهتر است»
(فَهَلْ تَری لَهُمْ مِنْ باقِیَةٍ) (آيا كسى از آن‌ها را باقى مى‌بينى؟!)
بعضی‌ها گفته‌اند:
(باقِیَةٍ) در آیه مصدر است مثل عافیت، ولی دیگران به معنی جماعت باقیه یا نفس باقیه گفته‌اند.
آخر آیات قبل و بعد همه بر این وزن‌اند، مثل قارعه،
طاغیه، عاتیه، خاویه، خاطئه و رابیه.
بهتر است باقیه را
اسم فاعل گرفته و موصوف آن را چنان‌که
طبرسی فرموده نفس بگیریم تا مثل آیات قبل و بعد اسم فاعل باشد یعنی: پس آیا احدی از آن‌ها را باقی مانده می‌بینی؟
(و باقيات صالحات
[آثار ماندگار شايسته
] ثوابش نزد پروردگارت بهتر و اميدبخش‌تر است.)
این ترکیب دو بار در
قرآن مجید آمده است.
و آن به معنی چیزهایی است که باقی‌اند ولی صالح.
ممکن است گفته شود: مراد آثار نیک است که در دنیا باقی‌اند در مقابل آثار بد. ولی به نصّ
قرآن تمام اعمال اعمّ از نیک و بد در جهان و عنداللَّه محفوظ‌اند. اعمال نیک باقیات صالحات‌اند. علی هذا مراد از باقیات صالحات تمام اعمال نیک است که
قربة الی اللَّه انجام داده می‌شود.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «بقاء»، ج۱، ص۲۱۷.
