• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

بَسْق (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





بَسْق (به فتح باء و سین) و بُسوق یکی از مفردات نهج البلاغه، به معنای ارتفاع و بلندی است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در بیان ویژگی‌های رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و ... از این واژه استفاده نموده است.



بَسْق و بُسوق، به معنای معنای ارتفاع و بلندی آمده است.
چنان‌که در لغت گفته می‌شود: «بسَقَ النخلُ بُسوقاً: ارْتَفَعَت اَغصانه وَ طالَ.»


مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - بَسَقَتْ - خطبه ۹۳ (وصف رسول الله)

امام (علیه‌السلام) در وصف رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرموده:
«وَ شَجَرَتُهُ خَيْرُ الشَّجَرِ نَبَتَتْ في حَرَم، وَ بَسَقَتْ في كَرَم.»
«نسب او بهترین نسب است درخت نسب او در حرم بزرگی روئیده و در کرامتی بالا رفته است.»

۲.۲ - باسِق - نامه ۱۰ (خطاب به معاویه)

همچنین در نامه‌ای خطاب به معاویه نوشته است:
«وَ مَتَى كُنْتُمْ يا مُعاوِيَةُ ساسَةَ الرَّعِيَّةِ، وَ وُلاةَ أَمْرِ الاُْمَّةِ؟ بِغَيْرِ قَدَم سابِق، وَ لا شَرَف باسِق
«ای معاویه چه وقت مدّبر امور رعیت و چه زمانی والیان امر امّت بوده‌اید، بی‌آنکه سابقه اقدام خوبی و شرافت والائی، داشته باشید.»


این واژه به صورت «بسقت - باسق» دو بار در «نهج‌البلاغه» آمده است.


۱. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۵، ص۱۳۹.    
۲. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ج۱، ص۱۲۳.    
۳. ابن منظور، لسان العرب، ج۱۰، ص۲۰.    
۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۱۴، خطبه ۹۳.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۱، ص۱۸۵، خطبه ۹۲.    
۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۳۹، خطبه ۹۴.    
۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۲۰۰، خطبه ۹۴.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۸۲۸.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۴، ص۲۶۲.    
۱۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۹۷.    
۱۱. ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۶۲.    
۱۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ج۱، ص۵۹۳، نامه ۱۰.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۲، نامه ۱۰.    
۱۴. صبحی، صالح، نهج البلاغه، ص۳۷۰، نامه ۱۰.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۷۷.    
۱۶. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۶۳۱.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۶۳۷.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۹، ص۱۳۹.    
۱۹. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۴۶.    
۲۰. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۵، ص۸۸.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «بَسَق»، ص۱۳۴.    






جعبه ابزار