بُوح (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بُوح (بر وزن روح) یا
باحه یکی از
مفردات نهج البلاغه، به معنای ظاهر کردن و آشکار نمودن می‌باشد.
حضرت علی (علیه‌السلام) در مورد
وسعت علم خود، از این واژه استفاده نموده است.
بُوح (بر وزن روح) «اظهار
شی‌ء» یا باحه، به معنای ظاهر کردن و آشکار نمودن، آمده است.
چنان‌که گفته می‌شود: «
باحَ اِلَیهِ بِسِرِّهِ: اَظهَرَه.»
برخی از مواردی که در «
نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
امام (صلوات‌الله‌علیه) در رابطه با وسعت علم خویش می‌فرماید:
«وَ اللهِ لاَبْنُ أَبي طالِب آنَسُ بالمَوْتِ مِنَ الطِّفْلِ بِثَدْي أُمِّهِ، بَلِ انْدَمَجْتُ عَلَى مَكْنونِ عِلْم لَوْ بُحْتُ بِهِ لاضْطَرَبْتُمُ.» «به
خدا قسم پسر ابی‌طالب به
مرگ مأنوس‌تر است از بچه به
پستان مادرش بلکه پیچیده شده‌ام به علم مکتومی که اگر اظهار کنم مضطرب می‌شوید.»
«باحه» به معنای ميدان است، ظاهرا براى آشكار بودنش چنين گفته‌اند،
در
نامه‌ای خطاب به
معاویه می‌نویسد:
«لَئِنْ جَمَعَتْني وَ إِيّاكَ جَوامِعُ الاَْقْدارِ لا أَزالُ بِباحَتِكَ حَتَّى يَحْكُمَ اللهُ بَيْنَنا.» «اگر (
خداوند من و تو را در ميدان نبرد گرد آورد و) مقدّرات، من و تو را به پيكار با يک‌ديگر كشاند، آن‌قدر در برابر تو بمانم «تا خداوند ميان ما
حکم فرمايد.»
جمع آن «باحات» آمده است؛ چنان‌كه در
خطبه ۶۹، آمده است:
«إِنَّكُمْ ـ وَ اللهِ ـ لَكَثيرٌ في الْباحاتِ، قَليلٌ تَحْتَ الرّاياتِ.» «شما در ميدان‌ها و محل‌هاى خالى زياد هستيد ولى تحت پرچم‌ها و در جنگ‌ها كم مى‌باشيد.»
«اباحه»: به معنای اجازه تناول و مباح كردن است؛ که در
خطبه ۱۹۲، نیز آمده است.
«وَ ما بَيْنَ اللهِ وَ بَيْنَ أَحَد مِنْ خَلْقِهِ هَوادَةٌ في إِباحَةِ حِمىً حَرَّمَهُ عَلَى الْعالَمينَ.» «بين خدا و احدى از مخلوقاتش دوستى خاصّى برقرار نيست، تا به خاطر آن مرزهايى را كه بر همه جهانيان
تحریم كرده است،
مباح سازد.»
این واژه با مشتقاتش پنج بار در «نهج البلاغه» آمده است.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «بوح»، ص۱۶۱.
