• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابهام (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف




ابهام، یکی از مفردات نهج البلاغه، به معنای اشتباه می‌باشد که حضرت علی (علیه‌السلام) در توصیف خدای تعالی، ملائکه و... از این واژه استفاده نموده است.



ابهام به معنای اشتباه آمده است. چنان‌که گفته می‌شود: «ابهم الامر: اشتبه.»


امام (صلوات‌الله‌علیه) در موارد گوناگونی از این واژه استفاده نموده است که عبارتند از:

۲.۱ - توصیف خدای متعال

امام (علیه‌السلام) در وصف حق تعالی می‌فرماید: «ضادّ النور بالظلمة و الوضوح بالبهمة.»

۲.۲ - توصیف فرشته‌ها

همچنین در وصف ملائکه فرموده است: «و منهم من‌ هو فی خلق الغمام الدلّح و فی عظم الجبال الشمّخ و فی قترة الظلام الایهم.»

۲.۲.۱ - بیان مفردات

«دلّح»: جمع دالح، ابری را می‌گویند که از آب سنگین شده باشد.
«شمّخ»: جمع شامخ به معنی بلند و مرتفع است.
«قترة»: به نقل از محمد عبده، به معنای خفاء و درون است؛ یعنی: بعضی از ملائک در ابرهای سنگین و بعضی در جبال بلند و بعضی در درون ظلمت راه، نامعلوم است.
«ابهم»: در نسخه صبحی صالح «یاء» و در عبده و ابن میثم با «باء» آمده است. همچنین محمد عبده در این خصوص می‌گوید: ابهم در اصل به معنی کسی است که عقل و فهم ندارد؛ و توصیف شب با این وصف برای آن‌ است که آن‌چه در شب واقع می‌شود انسان را در حیرت و لا یعقلی می‌گذارد.

۲.۳ - توصیف متقین

همچنین امام (علیه‌السلام) در توصیف متقین فرموده است: «مصباح ظلمات، کشّاف عشوات، مفتاح مبهمات.»


این واژه سه ‌بار در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، ج۴، ص۶۲.    
۲. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۷۳، خطبه۱۸۶.    
۳. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۳۰، خطبه۹۱.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغة (ط مطبعة الإستقامة)، ج۱، ص۱۶۹.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغة (ط مطبعة الإستقامة)، ج۱، ص۱۶۹.    
۶. بحرانی، ابن میثم، شرح نهج البلاغه ابن هیثم، ج۲، ص۳۵۲.    
۷. عبده، محمد، نهج البلاغة (ط مطبعة الإستقامة)، ج۱، ص۱۶۹.    
۸. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۱۸، خطبه۸۷.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «بهم»، ص۱۵۹-۱۵۸.    






جعبه ابزار