بنی‌امیه و پیامبر
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
در برآیند حوادث
صدر اسلام می‌توان به وضوح دریافت که قبایلی چون
بنی امیه،
بنی مخزوم و بنی هاشم از برجسته‌ترین قبایل قریش
مکه در عصر
بعثت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم به شمار می‌آمدند.
ظهور پیامبری از بنی هاشم بیش از همه رشک بنی امیه و بنی مخزوم را بر می‌انگیخت، از این رو امویان که همچون دیگر قبایل قریش پیامبری آن حضرت را در راستای برتری موقعیت بنی هاشم بر قبایل خود ارزیابی می‌کردند، بر مبنای
عصبیت قبیله‌ای و از سر
حسادت و رقابت، به رهبری
ابوسفیان؛ مواضع سختی در برابر
رسول خدا اتخاذ کردند. رد پای سران بنی امیه را در بیشتر اقدامات
قریش بر ضدّ رسول خدا می‌توان یافت.
از آغاز
بعثت تا
غزوه بدر (سال دوم هجری، آنان از هر راهکاری که بتوانند دعوت اسلامی را مهار کنند، استفاده می‌کردند؛ مانند گفت و گو با ابو طالب برای بازداشتن رسول خدا از دعوتش. چنان که برخی
مفسران ذیل آیه ۵۲
انعام آورده‌اند برخی از اشراف بنی عبدمناف نزد
ابوطالب رفتند تا ضمن گفت و گو با
ابو طالب، بزرگ بنی هاشم در آن دوره، پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم را از دعوتش باز دارند که مسلماً در میان این اشراف برخی از عبشمیها و بنی امیه نیز حضور داشتند.
ممانعت
بنی عبد مناف مسلمانان را از
طواف خانه خدا،
همراهی با قریش در
محاصره اقتصادی بنی هاشم و مسلمانان در
شعب ابی طالب و
توطئه قتل پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم
نیز از آن جمله است.
دشمنان سرسخت اموی پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم در این دوره عبارت بودند از: ابوسفیان،
عقبة بن ابی معیط،
ابو اُحیحه،
معاویة بن مغیرة بن ابی العاص (که پس از
غزوه احد کشته شد،
مروان و پدرش
حکم بن ابی العاص (کسی که رسول خدا امت اسلامی را از نسل او برحذر داشت)؛
نیز
ام جمیل خواهر ابوسفیان
که رسول خدا را
آزار می‌داد. نام سه تن از عبد شمسیها (
حنظلة بن ابی سفیان،
عتبه و
شیبه فرزندان ربیعه) در میان مقتسمین به
چشم می‌خورد.
مقتسمین کسانی بودند که در
موسم حج در مسیر ورود زائران به مکه قرار می‌گرفتند و آنان را از ملاقات با پیامبر باز می‌داشتند.
به رغم دشمنیهای قاطبه بنی امیه با پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم در مکه، تعداد
انگشت شماری از ایشان در این دوره به رسول خدا
ایمان آورده، برای حفظ ایمان خود، به
حبشه هجرت کردند.
خالد بن سعید بن عاص (از سابقین در
اسلام و از کاتبان پیامبر
و برادرش عمرو،
ابوحذیفة بن عتبه (از سابقین در اسلام،
عثمان بن عفان و ام حبیبه دختر ابوسفیان از آن جمله‌اند.
نیز عبدالله و برادرش عبیدالله بن جحش پسر عمه‌های رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم از
بنی اسد بن خزیمه و
ابو موسی اشعری و برخی دیگر از همپیمانان آنان در این هجرت حضور داشتند.
ام کلثوم دختر عقبة بن ابی معیط اموی نیز پس از
حدیبیه (
سال ششم) به مدینه هجرت کرد.
در پی بسته شدن
پیمان عقبه دوم و فراهم شدن زمینه هجرت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم به یثرب، امویان به مصادره دارایی برخی از مهاجران همپیمان خود (بنو جحش) مبادرت کردند. در این میان،
ابوسفیان رئیس بنی امیه نیز طی نامه‌ای مردم
یثرب را به سبب پناه دادن رسول خدا نکوهش کرد.
وی از این پس جز در نبرد بدر، در تمام توطئه‌ها و اقدامات نظامی ـ سیاسی بر ضدّ پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم؛ رهبری و فرماندهی قریش را بر عهده داشت.
در غزوه بدر (سال دوم) که در غیاب ابوسفیان رخ داد، شمار قابل توجهی از بنی عبد شمس و بنی امیه و همپیمانانشان حضور داشتند.
از کشته شدگان بنی امیه در این
نبرد می‌توان به حنظلة بن ابی سفیان
و عقبة بن ابی معیط
و از کشتگان عبشمیها به عتبة بن ربیعه و برادرش شیبه، پسرش ولید (اینان در آغاز نبرد در
جنگ تن به تن کشته شدند) و نیز عاص و عبیده پسران
سعید بن عاص اشاره کرد؛ همچنین از این دو مجموعه، ۱۲ تن
اسیر شدند
عمرو فرزند ابوسفیان
و
حارث بن ابی وجزه هر دو از بنی امیه و ابوالعاص بن ربیع عبشمی
داماد رسول خدا
از جمله
اسیران بودند. ابن هشام اسرای همپیمان ایشان را ۷ تن ذکر کرده است.
الآحاد والمثانی؛ الاتقان فی علوم القرآن؛ الاحتجاج؛ الاخبار الطوال؛ اخبار مکة و ماجاء فیها من الآثار؛ الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد؛ اسباب النزول؛ الاستیعاب فی معرفة الاصحاب؛ اسدالغابة فی معرفة الصحابه؛ الاعلام؛ الاغانی؛ الامامة و السیاسه؛ الامام علی علیه‌السّلام صوت العدالة الانسانیه؛ الانساب؛ انساب الاشراف؛ بحارالانوار؛ البدء و التاریخ؛ البدایة و النهایه؛ البرهان فی تفسیر القرآن؛ پرتو اسلام؛ تاویل الآیات الباهرات؛ تاویل الآیات الظاهرة فی فضائل العترة الطاهره؛ تاج العروس من جواهر القاموس؛ تاریخ ابن خلدون؛ تاریخ الامم و الملوک، طبری؛ تاریخ خلیفة بن خیاط؛ تاریخ صدر اسلام؛ تاریخ العرب؛ تاریخ کمبریج؛ تاریخ مختصر الدول؛ تاریخ مدینة دمشق؛ تاریخ المدینة المنوره؛ تاریخ الیعقوبی؛ تجارب الامم؛ تجارب السلف در تاریخ؛ التفسیر الحدیث؛ تفسیر الصافی؛ تفسیر العیاشی؛ تفسیر القرآن العظیم، ابن کثیر؛ تفسیر القمی؛ التفسیر الکبیر؛ تفسیر کنزالدقائق و بحرالغرائب؛ تفسیر مبهمات القرآن؛ التفسیر و المفسرون فی ثوبه القشیب؛ التکمیل والاتمام لکتاب التعریف والاعلام؛ التنبیه والاشراف؛ جامع البیان عن تاویل آی القرآن؛ الجامع لاحکام القرآن، قرطبی؛ الجمل والنصر لسید العترة فی حرب البصره؛ جمهرة انساب العرب؛ جمهرة النسب؛ حیاة الامام الحسین علیه‌السّلام؛ خلافت و ملوکیت؛ دائرة المعارف بستانی؛ الدرالمنثور فی التفسیر بالماثور؛ روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم؛ روض الجنان و روح الجنان؛ سبل الهدی و الرشاد؛ السیرة النبویه، ابن هشام؛ شذرات الذهب فی اخبار من ذهب؛ شرح الاخبار فی فضائل الائمة الاطهار علیهم‌السّلام؛ شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید؛ شواهد التنزیل؛ الصحاح تاج اللغة و صحاح العربیه؛ ضحی الاسلام؛ الطبقات الکبری؛ العقد الفرید؛ علوم قرآنی؛ علی و فرزندان؛ عیون الاثر فی فنون المغازی والشمائل والسیر؛ الغارات؛ الغدیر فی الکتاب والسنة والادب؛ فتوح البلدان؛ القاموس المحیط؛ قرآن در اسلام از دیدگاه تشیع؛ الکافی؛ الکامل فی التاریخ؛ کتاب الثقات؛ کتاب الفتن؛ کتاب النسب؛ الکشاف؛ کنزالعمال فی سنن الاقوال والافعال؛ لباب النقول فی اسباب النزول؛ لسان العرب؛ مجمع البیان فی تفسیر القرآن؛ المحبر؛ مروج الذهب و معادن الجوهر؛ المستدرک علی الصحیحین؛ مسند ابی یعلی الموصلی؛ مشاهیر علماء الامصار؛ المعارف؛ معالم التنزیل فی التفسیر والتاویل، بغوی؛ معجم رجال الحدیث؛ المعجم الصغیر؛ معجم قبائل العرب؛ المغازی؛ المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام؛ مقدمة ابن خلدون؛ مکاتیب الرسول صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم؛ مناقب آل ابی طالب؛ المنتظم فی تاریخ الملوک والامم؛ المنمق فی اخبار قریش؛ موسوعة دول العالم؛ المیزان فی تفسیر القرآن؛ النزاع والتخاصم بین بنی امیه و بنی هاشم؛ النصائح الکافیة لمن یتولی معاویه؛ نهایة الارب فی فنون الادب؛ نهج البلاغه؛ ینابیع الموده.
دائرةالمعارف قرآن کریم بر گرفته از مقاله «بنی امیه».
