بردان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بَرَدان، شهری قدیم در
عراقِ عصر
عباسی می‌باشد.
به گفته جغرافی نویسانِ
مسلمان ، بَرَدان در حدود ۲۴ کیلومتری شمال
بغداد ، سر راه
سامرا و با فاصله‌ای اندک از کرانه شرقی
دجله ، کمی بالاتر از محل تلاقی
نهرالخالص و دجله، قرار داشته است.
نهرالخالص، که شاخه‌ای از
رود نَهرَوان (یا دیاله) بود، از کنار بردان می‌گذشت.
منصور ، خلیفه عباسی، پیش از آن‌که مصمّم شود که
پایتختی جدید در محل بغداد کنونی بسازد، بردان را مدتی کوتاه اقامت‌گاه خود قرار داد.
در نیمه شرقی بغداد،
پلی و
خیابانی و
دروازه‌ای ، و پس از آن هم
قبرستانی بود که «بردان» خوانده می‌شد و تا شهر بردان دو منزل فاصله داشت.
به هنگام تألیف
مراصدالاطّلاع (حدود ۷۰۰)، شهر بردان کاملاً ویران و ناشناخته بود.
محل شهر بردان را باید در خرابه‌های واقع در بَدْران جستجو کرد که محل آن با اقوال مرجوع کنید به لفان مسلمان درباره بردان مطابقت می‌کند.
به گفته منابع عربی، نام «بردان»
مُعرَّب کلمه
فارسی «
برده دان » (جای بردگان) است، و از این اشتقاق چنین به ذهن می‌آید که شاید
بُختنصر جماعتی از
یهودیان را در آن‌جا سکنی داده بوده است.
(۱) BGA، جاهای متعدد.
(۲) عبدالمرجوع کنید به من بن عبدالحق بغدادی، مراصدالاطّلاع، چاپ یونبول، ج ۱، ص ۱۶۸.
(۳) یاقوت حموی، معجم البلدان، چاپ فردیناند ووستنفلد، لایپزیگ ۱۸۶۶ـ۱۸۷۳، ج ۱، ص ۵۵۱ به بعد.
(۴) احمد بن اسحاق یعقوبی، البلدان، چاپ دخویه، لیدن ۱۸۹۲.
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «بردان»، شماره۹۲۱.
