• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

برد - به فتح باء و راء (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مرتبط: تگرگ.

بَرَد (به فتح باء و راء) از واژگان قرآن کریم به معنای تگرگ است.



بَرَد به معنای تگرگ است. در اقرب الموارد آمده: «الْبَرْدُ حَبُّ الْغَمَامِ» تگرگ را از آن جهت برد گویند که سرد و منجمد شده‌ی ابر است. مضمون آیه ۲۴ سوره نور به این مطلب اشاره دارد که خداوند از کوه‌های یخی که در آسمان دارد تگرگ می‌فرستد. البته علم روز هم مؤید وجود چنین کوه‌های یخی در آسمان است.


(وَ یُنَزِّلُ مِنَ السَّماءِ مِنْ جِبالٍ فِیها مِنْ‌ بَرَدٍ فَیُصِیبُ بِهِ مَنْ یَشاءُ وَ یَصْرِفُهُ عَنْ مَنْ یَشاءُ) معنای آیه چنین است: «نازل می‌کند از آسمان از کوه‌هایی که در آن است از قطعه‌های یخ، پس آن تگرگ را به آن که بخواهد می‌رساند و از آنکه می‌خواهد بر می‌گرداند.» در این آیه‌ «مِنْ جِبالٍ» بیان است از «السَّماءِ» و کلمه‌ی‌ «مِنْ بَرَدٍ» احتمال دارد که بیان باشد از «جِبالٍ» یعنی آن کوه‌ها از تگرگ و قطعه‌های یخ تشکیل یافته‌اند، و احتمال دارد که مفعول‌ «یُنَزِّلُ» باشد یعنی تگرگ را نازل می‌کند.
آیه فوق، صریحا می‌رساند: در طبقات جوّ کوه‌هائی وجود دارد که از قطعه‌های یخ تشکیل شده‌اند.
علم امروز این حقیقت را روشن می‌کند: بخار آب که از دریا بر می‌خیزد به طبقه‌ی سردی از هوا وارد شده به صورت سوزن‌های یخ و برگ‌های برف در می‌آید و کوه‌هائی از یخ و برف تشکیل می‌دهد خلبانان به آن قسمت وارد شده و از وجود آن خبر داده‌اند.
آقای مهدی بازرگان در کتاب باد و باران در قرآن می‌نویسد: باران‌های طوفانی از ابرهای انباشته مطبقی می‌ریزد که... تا ارتفاعات بیش از ۱۰ کیلومتر صعود می‌نمایند. این ابرهای جوشان و خروشان به صورت کوه‌هائی در می‌آیند که قسمت بالای آن سوزن‌های یخ و برگه‌های برف می‌شود و گاهی مملوّ از تگرگ است تا قبل از جنگ بین المللی اوّل که‌ در آن زمان هواپیماها توانستند به بالای ابرها برسند و خلبانان پرده‌های بافته شده از یخ را که همان ابرهای مرتفع است مشاهده نمایند، کسی خبر از وجود یخ یا برف یا تگرگ در ابرهای آسمان نداشت.
[۱۱] بازرگان، مهدی، باد و باران در قرآن، ص۶۴- ۶۵.

در ص۱۳۸- ۱۴۳ درباره آیه‌ی فوق مطالب جالبی آورده
[۱۲] بازرگان، مهدی، باد و باران در قرآن، ص۱۳۸- ۱۴۳.
و در ص۱۴۲ در ردّ توجیه طریحی می‌گوید: لطف آیه در این است که بر خلاف انتظار و توجیه طریحی، نمی‌گوید چه چیزی نازل می‌کند چون در خود ابر و در بالا یخ و تگرگ است ولی به زمین که می‌رسد ممکن است... به صورت تگرگ بماند و یا آب شود و رگبار باشد.
[۱۳] بازرگان، مهدی، باد و باران در قرآن، ص۱۴۲.

ولی ناگفته نماند: چنان که در بالا گفتیم: احتمال دارد «مِنْ بَرَدٍ» مفعول‌ «یُنَزِّلُ» باشد وانگهی ضمیر «بِهِ» در «فَیُصِیبُ بِهِ» به کلمه‌ی‌ «بَرَدٍ» بر می‌گردد یعنی آن تگرگ را می‌ریزد و می‌رساند در این صورت به سخن آقای بازرگان «آیه نمی‌گوید چه چیزی نازل می‌کند...» محلّی نمی‌ماند. مگر آنکه بگوئیم ضمیر «بِهِ» به «ما نزل» راجع است که از «یُنَزِّلُ» فهمیده می‌شود. و باید چنین باشد که بیان بودن‌ «مِنْ‌ بَرَدٍ» برای‌ «مِنْ جِبالٍ» قریب به یقین است. مخصوصا با در نظر گرفتن حدیث ذیل.

۲.۱ - در حدیث

در المیزان و صافی و برهان از کافی از امام صادق (علیه‌السّلام) از علی (علیه‌السّلام) نقل شده:
«اِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ جَعَلَ السَّحَابَ غَرَابِیلَ الْمَطَرِ تُذِیبُ‌ الْبَرَدَ حَتَّی تَصِیرَ مَاءً لِکَیْلَا یَضُرَّ بِهِ شَیْئاً یُصِیبُهُ وَ الَّذِی تَرَوْنَ مِنَ‌ الْبَرَدِ وَ الصَّوَاعِقِ نَقِمَةٌ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَیُصِیبُ بِهَا مَنْ یَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ».
این حدیث در مجمع البحرین (مادّه سحب) نیز «نقمة من اللَّه» نقل شده است. ولی آقای بازرگان آن را «رحمة من اللَّه» نقل و ترجمه کرده و مناسب ذیل آیه که «یصیب به الخ» بوده باشد، نقمة من اللَّه است.
ترجمه حدیث آن است که: «خداوند ابر را به منزله‌ی غربال برای باران قرار داد، یخ را ذوب می‌کند تا به صورت آب در آید تا به چیزی که به آن می‌رسد ضرر نرساند...» پیداست که ابرهای گرم در اثر بادها خود را به طبقه‌ی یخ می‌زنند و آن را آب کرده به صورت باران می‌ریزند.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۱، ص۱۷۸.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، دارالقلم، ص۱۱۷.    
۳. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت- الحسینی، ج۳، ص۱۱.    
۴. شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۱، ص۱۵۷.    
۵. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، دار القلم، ص۱۱۷.    
۶. نور/سوره۲۴، آیه۴۳.    
۷. قطعات طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۵، ص۱۳۷.    
۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۵، ص۱۸۹.    
۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۷، ص۲۳۳.    
۱۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۷، ص۱۵۲.    
۱۱. بازرگان، مهدی، باد و باران در قرآن، ص۶۴- ۶۵.
۱۲. بازرگان، مهدی، باد و باران در قرآن، ص۱۳۸- ۱۴۳.
۱۳. بازرگان، مهدی، باد و باران در قرآن، ص۱۴۲.
۱۴. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۵، ص۱۴۳.    
۱۵. فیض کاشانی، ملامحسن، تفسیر الصافی، ج۳، ص۴۴۰.    
۱۶. بحرانی، سید هاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، ج۳، ص۲۳۸.    
۱۷. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۸، ص۲۴۰.    
۱۸. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت- الحسینی، ج۲، ص۸۱.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «برد»، ج۱، ص۱۷۸.    






جعبه ابزار