بانکیپور
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بانکیپور، منطقه ای در پَتْنَه از ایالت بهار
هند است.
در سابق شهرکی بود در حاشیه غربی آن
شهر و در
منابع اسلامی عظیم آباد خوانده شده است.
بنای عمده بانکی پور سیلوی عظیمی است که به شکل کندوی
زنبور عسل ساخته شده است.
این بنا را وارن هیستینگز پس از
قحطی سال ۱۱۸۳ برای ذخیره
غلات احداث کرد.
اهمیّت و شهرت بانکی پور در مجامع شرق شناسی به دلیل
کتابخانه مهم آن است، که مجموعه بسیار خوبی از نسخه های فارسی و عربی دارد و برخی از این نسخه‌ها بسیار نادر و کمیاب است.
این کتابخانه، که عنوان رسمی آن در
وقفنامه مورخ ۱۳۰۸/۱۸۹۱ «کتابخانه ملی شرق شناسی پتنه» است، به نام مؤسس آن، «خدابخش» نیز خوانده می‌شود.
مولوی خدابخش (۱۲۵۹ـ۱۳۲۶/۱۸۴۲ـ ۱۹۰۸)، که حرفه اصلیش وکالت دادگستری بود، در چهَپْره در ایالت بهار می‌زیست و تمامی عمرش را صرف گردآوری کتابهای خطی کرد.
این کتابها از مراکز قدیمی
فرهنگ اسلامی، مانند
قاهره و
دمشق و
بیروت و مراکز دیگر در
عربستان و
مصر و
ایران، گردآوری شد.
لرد کُرزن، حکمران کل
هندوستان (۱۸۹۹ـ۱۹۰۵)، سر ادوارد دنیسن راس را مأمور تنظیم این کتابخانه و تهیه فهرست آن کرد که تاکنون ۳۴ مجلد از آن منتشر شده است.
همکاران دنیسن راس در این کار، عبدالمقتدر، عظیم الدین احمد، عبدالحامد و مسعود عالم نَدْوی، دانشمندان مسلمان هندی بوده اند.
علاوه بر فهرست مفصل ۳۴ جلدی، فهرست مختصری در ۷ جلد نیز منتشر شده است.
در حال حاضر شمار کتابهای خطی و چاپی و مجلات و میکروفیلمها و نسخه های عکسی به ۷۰۴، ۱۴۶ می‌رسد.
از آن میان، تعداد نسخه های خطی فارسی ۵۷۶، ۸، عربی ۳۶۵، ۷ و اردو ۴۳۵، ۱ است.
نگارگریهایی ارزشمند به سبکهای ایرانی و
آسیای مرکزی و تیموری و راجپوت نیز در این کتابخانه موجود است.
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «بانکیپور»، شماره۳۸۳.
