باسِطُوا (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
باسِطوا:(وَ الْمَلآئِكَةُ باسِطواْ أَيْديهِمْ) «باسِطوا» از مادّه
بَسْط (به فتح باء و سکون سین) به معنای گشودن، وسعت دادن و گستردن است.
جمله «باسِطوا أَيْدِيهِمْ» ممكن است به اين معنى باشد كه فرشتگان
قبض ارواح با گشودن دست‌ها آماده قبض
روح آن‌ها مى‌شوند و ممكن است به معنى
دست گشودن براى شروع مجازات آن‌ها بوده باشد.
به موردی از کاربرد «باسِطوا» در قرآن، اشاره می‌شود:
(وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرَى عَلَى اللّهِ كَذِبًا أَوْ قالَ أوْحِيَ إِلَيَّ وَ لَمْ يوحَ إِلَيْهِ شَيْءٌ وَ مَن قالَ سَأُنزِلُ مِثْلَ ما أَنَزلَ اللّهُ وَ لَوْ تَرَى إِذِ الظّالِمونَ في غَمَراتِ الْمَوْتِ وَ الْمَلآئِكَةُ باسِطواْ أَيْدِيهِمْ أَخْرِجواْ أَنفُسَكُمُ الْيَوْمَ تُجْزَوْنَ عَذابَ الْهونِ بِما كُنتُمْ تَقولونَ عَلَى اللّهِ غَيْرَ الْحَقِّ وَ كُنتُمْ عَنْ آياتِهِ تَسْتَكْبِرونَ) «چه‌كسى ستم‌كارتر است از كسى كه دروغى به
خدا ببندد، يا بگويد: «بر من،
وحی شده»، درحالى كه بر او چيزى وحى نشده است، و كسى كه بگويد: «من نيز همانند آن‌چه خدا نازل كرده است، نازل خواهم كرد»؟! و اگر ببينى هنگامى كه اين ستم‌كاران در شدايد
مرگ فرو رفته‌اند، و فرشتگان دست‌ها را گشوده، به آنان مى‌گويند: «
جان خود را تسليم كنيد! امروز در برابر دروغ‌هايى كه به خدا بستيد و نسبت به آيات او
تکبّر ورزيديد، مجازات خواركننده‌اى خواهيد ديد» به حال آن‌ها تأسف خواهى خورد)!.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: بسط
ید گرچه معنايش روشن است الا اين‌كه در اين‌جا مقصود از آن، معناى كنايى آن است كه البته به اختلاف موارد مختلف مى‌شود، مثلا بسط يد در یک شخص توان‌گر به معناى
بذل و بخشش مال و احسان به مستحقين است، و بسط يد در يک زمام‌دار
قدرت بر اداره امور مملكت است بدون اين‌كه مزاحمى در كارش باشد، و بسط يد در يک مامور و مجرى دستور
دولت درباره يک مجرم به معناى زدن و بستن و شكنجه كردن آن مجرم است.
بنابر اين، بسط يد ملائكه به معناى شروع به
عذاب گناه‌كاران و ستم‌گران است.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «باسطوا»، ص ۱۹۸.
