بأس (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بأس: (فیهِ بَاْسٌ شَدیدٌ)«باس» در لغت به معنای «شدت و قوت و قدرت» است
و به مبارزه و جنگ نیز باس گفته می‌شود؛ و لذا بعضی از مفسران آن را به معنای وسائل جنگی اعم از دفاعی و تهاجمی تفسیر کرده‌اند. در روایتی از
امیرمؤمنان علی (علیه‌السّلام) نقل شده که در تفسیر این آیه فرمود:
یَعنِی السِّلاحَ وَ غَیْرَ ذلِکَ «منظور اسلحه و غیر آن است». روشن است این، از قبیل بیان مصداق است.
(لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَيِّنَاتِ وَأَنزَلْنَا مَعَهُمُ الْكِتَابَ وَالْمِيزَانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ وَأَنزَلْنَا الْحَدِيدَ فِيهِ بَأْسٌ شَدِيدٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَلِيَعْلَمَ اللَّهُ مَن يَنصُرُهُ وَرُسُلَهُ بِالْغَيْبِ إِنَّ اللَّهَ قَوِيٌّ عَزِيزٌ) (ما
پیامبران خود را با دلایل روشن فرستادیم، و با آنها کتاب آسمانی و میزان شناساییِ
حق از
باطل و قوانین عادلانه نازل کردیم تا مردم قیام به‌عدالت کنند؛ و
آهن را آفریدیم که در آن نیروی شدید و منافعی برای مردم است، تا مشخص شود چه کسی
خدا و پیامبرانش را یاری می‌کند بی آن‌که او را ببیند؛ خداوند توانا و شکست‌ناپذیر است.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: کلمه باس به معنای تاثیر شدید است، لیکن غالبا در شدت در دفاع و جنگ استعمال می‌شود، و بدین جهت فرموده در آهن باسی شدید است، که بطور مدام جنگ‌ها و مقاتلات و انواع دفاع‌ها نیاز به آهن داشته، چون اقسام سلاح‌هایی که درست می‌کرده‌اند از آهن بوده، و
بشر از دیر باز به این فلز دست یافته، و متوجه منافعش شده، و آن را استخراج کرده است. و اما منافع دیگری که این فلز برای مردم دارد احتیاج به بیان ندارد، چون می‌بینیم که آهن در تمامی شعب زندگی و صنایع مربوط به آنها و دخالت دارد.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «بأس»، ص۹۵.
