• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ایمان (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





ایمان (بر وزن افعال) یکی از مفردات نهج البلاغه، به معنای تسلیم شدن توام با اطمینان خاطر می‌باشد.
در بیان حضرت علی (علیه‌السلام) در خصوص کلمات رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در مورد ایمان بکار رفته است.



ایمان به تسلیم شدن توام با اطمینان خاطر، گفته می‌شود. لذا باور و یقین، به تنهایی ایمان نیست؛ بلکه تسلیم شدن به یقین، ایمان است. به‌همین جهت خدای تعالی درباره‌ی قوم فرعون فرموده است: (وَ جَحَدوا بِها وَ اسْتَیْقَنَتْها اَنْفُسُهُمْ.)


برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» استفاده شده به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - إیمانُ - خطبه ۱۷۶ (قلب و لسان)

آن حضرت (علیه‌السلام) از رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌) نقل کرده که فرمود:
«لا يَسْتَقيمُ إیمانُ عَبْد حَتَّى يَسْتَقيمَ قَلْبُهُ، وَ لا يَسْتَقيمُ قَلْبُهُ حَتَّى يَسْتَقيمَ لِسانُهُ.»
«ایمان بنده‌اى درست و كامل نخواهد شد تا قلبش درست نشود و هرگز قلبش درست نمى‌شود تا زبانش درست شود!.»

۲.۲ - الاْيمانَ - غریب ۵ (افزودگی ایمان)

درباره ایمان فرمود:
«إنَّ الاْيمانَ يَبْدو لُمْظَةً في الْقَلْبِ، كُلَّما ازْداد الاْيمانُ ازْدادَتِ الُّلمْظَةُ.»
«ايمان مانند نقطه‌اى در قلب پديد مى‌شود، هر قدر ايمان افزوده شود آن نقطه نيز بزرگ‌تر مى‌گردد.»
ایمان مانند: نقطه سفیدی در قلب آشکار می‌شود، هر قدر ایمان زیاد شود آن نقطه وسیعتر می‌گردد.» این کلمه دلالت دارد بر این‌که ایمان جوهر است، نه عرض! لذا در اخبار برزخ در کتاب کافی نقل شده است که ایمان و عقیده در قبر مجسّم شده و بر انسان عرضه می‌شود.


این لفظ و مشتقاتش در موارد متعدّدی در «نهج البلاغه» بکار رفته است.


۱. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ج۱، ص۹۱.    
۲. نمل/سوره۲۷، آیه۱۴.    
۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۳۹۲، خطبه ۱۷۶.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۱۱۴، خطبه۱۷۱.    
۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۵۳، خطبه۱۷۶.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۹۱، خطبه۱۷۶.    
۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۶۴۵.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۶۵۸.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۶، ص۵۷۸.    
۱۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۲۱۷.    
۱۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۲۸.    
۱۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۸۳۶، غریب۵.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۲۱۳، غریب۵.    
۱۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۱۸، غریب۵.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۹۸، غریب۵.    
۱۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۳۴.    
۱۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۳۴.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۴، ص۱۸۹.    
۱۹. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۳۳۶.    
۲۰. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۹، ص۱۱۱.    
۲۱. محمد بن یعقوب، کافی، ج ۳، ص۲۴۲، ح۱، تهران، دار الکتب الإسلامیة، ۱۴۰۷.    
۲۲. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۶۹، خطبه۱۱۴.    
۲۳. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۷۹، خطبه۱۲۲.    
۲۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۳۱، خطبه۹۱.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «ایمان»، ص۸۱.    
واژه شناسی واژگان خطبه ۱۱۴ نهج البلاغه





جعبه ابزار