ایصال الطالب الی المکاسب (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کتاب « إيصال الطالب في شرح المكاسب» اثر آية الله
سید محمد حسینی شیرازی ، از تعليقات و شروح تركيبى مزجى كتاب المكاسب
شیخ انصاری است و همه مباحث و مسايل و احكام
مکاسب محرمه و احكام كسب و معامله و جزييات و فروعات آن تا باب بيع و مسايل مختلف
بیع و شرايط متعاقدين بررسى و شرح شده و نقض و ابرام‌هاى مؤلف نسبت به ديگر آراى فقهى و مبانى فقهاى متقدم و متأخر
شیعه تبيين شده است.
سید محمد شیرازی در سال ۱۳۴۷ ه. ق در شهر
نجف اشرف متولد شد. وى در حالى كه تنها ۹ سال داشت همراه پدر بزرگوارشان مرحوم سيد مهدى شيرازى به
کربلای مقدس هجرت نمود. دروس مقدماتى و عاليه حوزه را در محضر جمعى از اساتيد بزرگ تلمذ نموده و نخست به تدريس دروس سطح پرداخته و هنگامى به تدريس كتاب
کفایة الأصول - آخرين كتاب سطح- مشغول شدند . ايشان در بوجود آوردن حوزه‌هاى علميه در
ایران و
عراق و
کویت و
سوریه و غيره نيز همت گماشتند و دهها مدرسه دينى ايجاد نموده و حوزه‌هاى مختلف علميه را تحت پوشش و حمايت خود قرار دادند.
تبيين مجملات و شرح ابهامات و تأملات كتاب و دلايل و پشتوانه نظرى انديشه‌هاى فقهى، هدف اصلى اين شرح مفصل است. مكاسب محرمه همواره به دليل مباحث فنى و فشرده و عبارات مندمج و پيچيده مورد شرح و بررسى فقها قرار گرفته است. بخشى از اين پيچيدگى‌ها جزو حسن كتاب و موجب
اعتبار آن است اما برخى ديگر را مى‌توان با عبارات روشن‌تر براى طلاب روشن ساخت. شارح با عنايت به اين موضوع در صدد رفع سختى‌ها و حل اندماج‌ها و تأملات متن است و به صورت تركيبى به توضيح عبارات مى‌پردازد.
متن
شیخ انصاری در بالاى صفحه و شرح و تعليقه هر عبارت در ذيل آن قرار گرفته و با نقل اولين كلمه هر عبارت، مقاصد مؤلف و معناى متن به
اختصار تشريح شده و نكات مبهم و نا معلوم يا استدلال‌هاى ناروشن، با عباراتى روشن‌تر و بيشتر براى استفاده طلاب آسان شده است. چون شرح تركيبى و مزجى است، سعى شده معنى كلمه و عبارات و مقصود شقوق مطرح شده، روشن گردد و مبناى فقهى هر نظر تبيين گردد.
شرح‌ها به صورت تركيبى و مزجى از ابتداى باب
مکاسب تا پايان مباحث احكام
قبض را شامل مى‌شود. شارح در اين تعليقات در صدد است جاهاى مهم و مجمل متن و اشارات كلى مؤلف فرهيخته را روشن سازد و فتأمل‌ها و نكات كلى او را در حد مختصرى توضيح دهد. در هر مبحث اين
اصل اختصار در عين رفع
ابهام از مباحث مجمل رعايت شده است. گاهى هم مصادر اقوال و آرا پى‌گيرى و شناسايى شده است. البته توضيحات جلد اول بيشتر از مجلدات بعدى است فى المثل در تبيين مفهوم مكاسب و اصطلاحات مربوط به
بیع و شرا و محرمات مكاسب، تفاسير و تعليقات شارح بيشتر و گسترده‌تر از مباحث باب بيع است; اما در كل، همه اين مباحث به جاهايى
اختصاص يافته كه در متن مكاسب تعليل يا نظريه مجملى ارائه شده يا به اقوال و آرا و مبانى خاصى
استناد گرديده يا از ادله روايى و اجتهادى،
استنباط ويژه و مبهمى صورت گرفته است.
در اين موارد شارح به رفع ابهام از تعليل‌ها، تبيين مبانى و شرح شقوق و جوانب و فروعات و جزييات بحث پرداخته و با دقت رابطه ميان فتاوى و اقوال و دلايل و مبانى را برقرار ساخته است. گاهى در پاسخ‌هاى شيخ انصارى خدشه وارد كرده و پاسخ بهترى براى رد نظريات مخالف يا اشكالات مطرح شده ارائه گرديده و گاهى هم خود شارح به طرح استدلال‌هاى خاص و تمسك به آيات و روايات پرداخته و ادله روايى مختلف را نقل نموده است.
جلد اول به نوع اول و دوم و سوم از
مکاسب محرمه اختصاص يافته
و در جلد پايانى نيز
احکام ، فروعات و مسايل مرتبط به تقد و نسيه، مبانى نظرى قبض و
احکام آن و تنبيهات و فروعات اين مسئله بررسى شده است. در اين ميان در ديگر مجلدات، تعليقات گسترده‌اى پيرامون مباحث تجارت، كسب‌هاى
حرام و احكام بيع و شرايط متعاقدين و فروعات گسترده و جزييات اين مباحث آمده است. در مبحث مكاسب به تفصيل مسايل و جزييات كسب‌هاى نامشروع مانند فروش
اسلحه به دشمن، فروش
اعیان نجسه و
اجرت بر عبادات بررسى و تحقيق شده است. در اين مباحث، برخى موضوعات اخلاقى مانند مبحث
غیبت و
کذب از ديدگاه فقهى تحليل و تشريح گرديده و شارح مطابق متن به روشن سازى مقاصد متن پرداخته است.
نرم افزار جامع فقه أهل البيت عليهم السلام، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی
