اِمتَلَأت (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اِمتَلَأت:
(هَلِ امْتَلَأْتِ) اِمتَلَأت: از
«امتلاء» به معنى «پر شدن» گرفته شده است.
اين
آیه به فراز كوتاه و تكان‌دهنده‌اى از حوادث
قیامت اشاره مى‌كند و
جهنم را مورد خطاب قرار مى‌دهد و از او سؤال مى‌شود:
«آيا پر شده‌اى؟»
(هَلِ اِمْتَلَأْتِ)
او در پاسخ مى‌گويد: «آيا افزون بر اين هم وجود دارد؟»
اين آيه به خوبى نشان مى‌دهد كه دوزخيان بسيارند و جهنم منظره هولناكى دارد و تهديد الهى جدى است.
درباره اين‌كه چگونه
دوزخ كه موجود فاقد شعورى است مخاطب واقع مى‌شود بايد گفت كه اين يک نوع تشبيه و بيان زبان حال است.
يعنى
خداوند به لسان تكوين از جهنم سؤال مى‌كند و او هم به زبان حال پاسخ مى‌گويد و نظير اين تعبير در زبان‌هاى مختلف فراوان است.
به موردی از کاربرد
اِمتَلَأت در
قرآن، اشاره می‌شود:
(يَوْمَ نَقُولُ لِجَهَنَّمَ هَلِ امْتَلَأْتِ وَ تَقُولُ هَلْ مِن مَّزِيدٍ) (به خاطر بياوريد روزى را كه به جهنم مى‌گوييم: «آيا پر شده‌اى؟!» و او مى‌گويد: «آيا افزون بر اين هم هست؟!»)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: جمله
(هَلِ امْتَلَأْتِ) استفهامى است تقريرى، اثباتى و همچنين اين جمله كه از جهنم نقل كرده كه مى‌گويد
(هَلْ مِنْ مَزِيدٍ) گويا با ايراد اين سؤال و جواب مى‌خواهد اشاره كند به اين‌كه قهر
خدای تعالی و
عذاب او از اين‌كه به همه مجرمين احاطه يابد و جزاى آن‌چه را كه استحقاق دارند ايفا كند قاصر نيست.
• شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «اِمتَلَأت»، ج۴، ص۳۲۴.
