• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

اِقالَة (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مرتبط: اقاله (فقه).


اِقالَة (به فتح الف و قاف و لام) از واژگان نهج البلاغه به معنای بر هم زدن و فسخ خرید و فروش آمده است.
مَقیل (به فتح میم) به معنای محل قیلوله و استراحت است.
مواردی از این ماده در نهج‌ البلاغه آمده است.



اِقالَة به معنای بر هم زدن و فسخ خرید و فروش آمده است. «اقالَ‌ البیعَ: فسخهُ‌» و نیز گویند: «اقال اللّه عَثْرَتَک» یعنی خدا از تو بگذرد.
مَقیل به معنای محل قیلوله و استراحت است.


به برخی از مواردی که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - خطبه ۱۴۳

امام علی (علیه‌السلام) در محلّی فرموده است: «فَرَحِمَ اللهُ امْرَأً اسْتَقْبَلَ تَوْبَتَهُ، وَاسْتَقَالَ خَطِيئَتَهُ، وَ بَادَرَ مَنِيَّتَهُ!» «خدا رحمت کند کسی را که از توبه استقبال کند، و از گناهش گذشت بخواهد و از مرگش جلو افتد.» (شرح‌های خطبه:)

۲.۲ - خطبه ۳

درباره ابو‌بکر که خلافت را به عمر بن الخطّاب وصیت کرد فرموده است: «فَيَا عَجَباً!! بَيْنَا هُوَ يَسْتَقِيلُها في حَيَاتِهِ إِذْ عَقَدَهَا لاخَرَ بَعْدَ وَفَاتِهِ»«شگفتا که او در حال حیات خود از خلافت استقاله می‌کرد و می‌گفت: «اقیلونی فلست بخیرکم» خلافت و بیعت را از من بگیرید من بهترین شما نیستم ولی برای بعد از خود آن را به دیگری قرار داد.» (شرح‌های خطبه: )

۲.۳ - حکمت ۱۶

در حکمت ۱۶ فرموده است: «أَقِيلوا ذَوي الْمُروءاتِ عَثَراتِهِمْ، فَما يَعْثُرُ مِنْهُمْ عاثِرٌ إِلاّ وَ يَدُهُ بيَدِ اللهِ يَرْفَعُهُ» «لغزش‌هاى مردان اصيل را ناديده بگيريد كسى از آن‌ها نمى‌لغزد مگر آن‌كه دست خدا در دست اوست بلندش مى‌كند.» (شرح‌های حکمت: ) معنای آن در «عثر» گذشت.

۲.۴ - خطبه ۱۷۸

«مَقیل» محل قیلوله و استراحت، درباره علم خدا فرموده است: «وَ لا يَعْزُبُ عَنْهُ عَدَدُ قَطْرِ الْماءِ... وَ لاَ دَبِيبُ الـنَّمْلِ عَلَى الصَّفَا، وَ لاَ مَقِيلُ الذَّرِّ فِي اللَّيْلَةِ الظَّلْمَاءِ» «بر خدا مخفی نمی‌ماند عدد قطره‌های آب... و نه حرکت مورچه بر روی سنگ صاف و نه لانه و استراحت‌گاه مورچه ریز در شب ظلمانی.» (شرح‌های خطبه: )


مواردی از این ماده در نهج البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۸۸۷.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۵، ص۴۵۹.    
۳. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۴، ص۴۵۰.    
۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۰۷، خطبه ۱۴۳.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۲، ص۳۵، خطبه ۱۴۱.    
۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۹۹، خطبه ۱۴۳.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۰۱.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۳۹.    
۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۴۳.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۵، ص۵۹۱.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۱۱.    
۱۲. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۷۶.    
۱۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۴۲، خطبه ۳.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۱، ص۲۷، خطبه ۳.    
۱۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۸، خطبه ۳.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۹.    
۱۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۰۳.    
۱۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۱۲.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱، ص۳۴۰.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۳، ص۴۷.    
۲۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱، ص۱۶۲.    
۲۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۷۷۲، حکمت ۱۶.    
۲۳. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۱۵۵، حکمت ۱۹.    
۲۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۷۱، حکمت ۲۰.    
۲۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۳۷، حکمت ۲۰.    
۲۶. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۲۱.    
۲۷. ابن میثم بحرانی ت محمدی مقدم و نوایی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۲۱-۴۲۲.    
۲۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ج۱۲، ص۱۳۳.    
۲۹. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۳۷.    
۳۰. ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۱۲۸.    
۳۱. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۹۶، خطبه ۱۷۸.    
۳۲. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۱۱۸، خطبه ۱۷۳.    
۳۳. صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۲۵۶، خطبه ۱۷۸.    
۳۴. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۹۷، خطبه ۱۷۸.    
۳۵. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۶۷۵.    
۳۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۶۷۷.    
۳۷. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۶، ص۶۱۹.    
۳۸. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۰، ص۲۵۰.    
۳۹. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۰، ص۵۹.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «اقاله»، ج۲، ص۸۸۷.    






جعبه ابزار