اِغْسِلوا (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اِغْسِلوا:(فَاغْسِلوا وُجوهَكُمْ وَ أَيْدِيَكُمْ) «اِغْسِلوا» از مادّه
غَسْل (به فتح غین و سکون سین) به معنای شستن است.
آیه مورد بحث احكام
وضو را به اين ترتيب بيان می‌كند اى كسانى كه
ایمان آورده‌ايد هنگامى كه براى
نماز بپاخاستيد
صورت و دست‌هاى خود را تا آرنج بشوئيد و قسمتى از
سر و همچنين
پا را تا مفصل (يا برآمدگى پشت پا)
مسح كنيد.
به موردی از کاربرد «اِغْسِلوا» در قرآن، اشاره می‌شود:
(يا أَيُّها الَّذينَ آمَنواْ إِذا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلاةِ فاغْسِلواْ وُجوهَكُمْ وَ أَيْدِيَكُمْ إِلَى الْمَرافِقِ وَ امْسَحواْ بِرُؤوسِكُمْ وَ أَرْجُلَكُمْ إِلَى الْكَعْبَينِ وَ إِن كُنتُمْ جُنُبًا فَاطَّهَّرواْ وَ إِن كُنتُم مَّرْضَى أَوْ عَلَى سَفَرٍ أَوْ جاء أَحَدٌ مَّنكُم مِّنَ الْغائِطِ أَوْ لامَسْتُمُ النِّساء فَلَمْ تَجِدواْ ماء فَتَيَمَّمواْ صَعيدًا طَيِّبًا فَامْسَحواْ بِوُجوهِكُمْ وَ أَيْدِيكُم مِّنْهُ ما يُريدُ اللّهُ لِيَجْعَلَ عَلَيْكُم مِّنْ حَرَجٍ وَ لَكِن يُريدُ لِيُطَهَّرَكُمْ وَ لِيُتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَيْكُمْ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرونَ) «اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! هنگامى كه براى نماز بر مى‌خيزيد، صورت و دست‌ها را تا آرنج بشوييد؛ و سر و پاها را تا برآمدگى روى پا
مسح كنيد. و اگر
جنب باشيد، خود را بشوييد و غسل كنيد). و اگر بيمار يا مسافر باشيد، يا يكى از شما از محل پستى آمده و قضاى
حاجت كرده)، يا با زنان آميزش جنسى داشته‌ايد، و
آب براى غسل يا وضو نيافتيد، بر زمين پاكى
تیمّم كنيد؛ به اين طريق كه صورت (پيشانى) و دست‌هايتان را با آن مسح كنيد، خداوند نمى‌خواهد شما را در تنگنا قرار دهد؛ بلكه مى‌خواهد شما را
پاک سازد و نعمتش را بر شما تمام نمايد؛ شايد
شکر به جا آوريد.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند:
(فَاغْسِلوا وُجوهَكُمْ وَ أَيْدِيَكُمْ إِلَى الْمَرافِقِ) کلمه غسل به فتح غين به معناى عبور دادن آب بر جسم است، و غالبا به منظور تنظيف و پاک كردن چرک و
کثافت از آن جسم
صورت مى‌گيرد، و كلمه
وجه به معناى روى و ظاهر سمت مقابل هر چيز است، ليكن در غالب موارد در چهره و صورت آدمى و يا به عبارتى سمت جلو سر
انسان استعمال مى‌شود، آن سمتى كه
چشم و
بینی و دهان در آن سمت است و حد آن همان مقدارى است كه هنگام گفتگو پيدا است اين معناى لغوى وجه است ولى
ائمه اهل بیت (علیهم‌السلام) آن را در
تفسیر آيه مورد بحث به حد معينى از سمت جلو سر تفسير كرده‌اند، و آن عبارت است از طرف طول بين ابتداى موى سر به پائين تا آخر چانه، و از طرف عرض آن مقدار از صورت كه ميان دو انگشت شست و ميانى و يا شست و
ابهام قرار گيرد، البته در اين ميان اندازه‌گذاری‌هاى ديگرى براى كلمه وجه شده، كه مفسرين و فقها آن را نقل كرده‌اند.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «اغسلوا»، ج۳، ص ۳۱۵.
