• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

اَنَق (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





اَنَق (به فتح الف و نون)، ایناق و مونق یکی از مفردات نهج البلاغه به معنای زیبایی زیاد و نیکویی زیاد، اعجاب‌آور و شادی‌بخش است.
در بیان حضرت علی (علیه‌السلام) زیبایی قرآن کریم و تقاضای نعمت‌های اعجاب‌آور با این کلمه و مشتقات آن مورد تبیین قرار گرفته است.



اَنَق (به فتح الف و نون) به معنای کثرت حسن و کثرت زیبایی آمده است.
چنان‌که گفته می‌شود: «أنَق وَ الشَّيْء: رَاع حسنه.»


برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - أَنيقٌ - خطبه ۱۸ (قرآن مجید)

یکی از مشتقات این کلمه، «ایناق» است که به معنی اعجاب است.
لذا امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره‌ قرآن مجید فرموده است:
«وَ إِنَّ القُرآنَ ظاهِرُهُ أَنيقٌ، وَ باطِنُهُ عَميقٌ، لا تَفْنَى عَجائِبُهُ، وَ لا تَنْقَضي غَرائِبُهُ.»
یعنی «ظاهر قرآن بسیار زیبا و باطن آن چنان عمیق است که عجائبش انتها ندارد و غرائبش تمام نمی‌شود.»

۲.۲ - الْمونِق - خطبه ۱۱۴ (دعا)

از دیگر مشتقات آن واژه‌ «مونق» است که به معنای اعجاب آور و شادی‌بخش می‌باشد.
لذا آن حضرت (صلوات‌الله‌علیه) در این خصوص نیز می‌فرماید:
«اللّهمّ ... وَ انْشُرْ عَلَيْنا رَحْمَتَكَ بِالسَّحابِ الْمُنْبَعِقِ، وَ الرَّبيعِ الْمُغْدِقِ وَ النَّباتِ الْمونِقِ
«خدایا رحمت خویش را بر ما بگستران با ابری که آب از آن منفجر می‌شود و با بهاری که بارشش زیاد و با علفی که اعجاب‌آور و بهجت‌آور است.»


این کلمه با مشتقّات آن جمعاً شش بار در «نهج‌البلاغه» آمده است.


۱. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۵، ص۱۳۶.    
۲. شرتونی، سعید، أقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۱، ص۱۲۹.    
۳. مجموعة من المؤلفین، المعجم الوسیط، ج۱، ص۳۰.    
۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۶۵، خطبه ۱۸.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامه، ج۱، ص۵۱، خطبه ۱۸.    
۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۶۱، خطبه ۱۸.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۰، خطبه ۱۸.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۶۳۵.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۶۳۶.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱، ص۶۳۴.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۱۹۵.    
۱۲. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۲۸۸.    
۱۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۲۶۶، خطبه ۱۱۴.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۱، ص۲۲۶، خطبه ۱۱۳.    
۱۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۷۲، خطبه ۱۱۵.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۵۵.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۸۴.    
۱۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۸۶.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۵، ص۱۳۲.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۸، ص۸۱.    
۲۱. ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۲۶۶.    
۲۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۵۴۲، خطبه ۲۲۰.    
۲۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۷۱، خطبه ۱۶۵.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «انق، ایناق، مونق»، ص۸۸-۸۹.    






جعبه ابزار