اَبْتَر (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اَبْتَر (به فتح همزه و سکون باء و فتح تاء) و
بَتَر (به فتح باء و تاء) یکی از مفردات
نهج البلاغه، به معنای دم بریده و بی‌دنباله است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در خصوص مشاجره‌ای بین خودش و
عثمان پیش آمد، نسبت به فردی از این واژه استفاده نموده است.
این کلمه تنها یک‌بار در کلام امام (علیه‌السلام) به کار رفته است.
اَبْتَر و
بَتَر به معنی دم بریده و بی‌دنباله است.
راغب در
مفردات گوید:
بتر در بریدن دم به کار رفته است؛ فرزند نداشتن،
ذکر خیر نداشتن، معنی ثانوی آن است.
موردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
در جریانی میان امام (علیه‌السلام) و عثمان مشاجره‌ای پیش آمد؛
مغیرة بن اخنس به عثمان گفت: من تو را از او کفایت می‌کنم حضرت به او فرمود:
«يابْنَ اللَّعينِ الاَْبْتَرِ، وَ الشَّجَرَةِ الَّتي لا أَصْلَ لَها وَ لا فَرْعَ، أَنْتَ تَكْفيني، فَوَ اللهِ ما أَعَزَّ اللهُ مَنْ أَنْتَ ناصِرُهُ.» «ای پسر ملعون بی‌دنباله و درختی که نه ریشه دارد و نه ساقه، تو او را از من کفایت می‌کنی، بخدا قسم،
خدا عزیز نمی‌کند کسی را که تو یار او باشی.»
پدر
مثیره از
منافقان بود، او نیز فرزندی نبود که دنباله حساب شود که کلام بعدی اشاره به نااصیل بودن خانواده‌ی اوست.
این کلمه تنها یک‌بار در کلام امام (علیه‌السلام) به کار رفته است.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «بَتر و اَبتر»، ص۱۰۸-۱۰۹.
