امتحان حاجیان (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بر اساس
آیات قرآن خداوند حاجیان را بواسطه در دسترس بودن
حیوانات صیدی بری
امتحان می کند.
خداوند حج گزاران را با قرار گرفتن انواع
صید در دسترس آنان
امتحان می کند: «یا ایها الذین آمنوا لیبلونکم اللـه بشیء من الصید تناله ایدیکم ور ماحکم لیعلم اللـه من یخافه بالغیب فمن اعتدی بعد ذلک فله عذاب الیم: ای کسانی که
ایمان آورده‌اید! خداوند شما را به چیزی از
شکار که (به نزدیکی شما می‌آید، بطوری که) دستها و نیزه هایتان به آن می‌رسد، می‌آزماید؛ تا معلوم شود چه کسی باایمان به غیب، از خدا می‌ترسد؛ و هر کس بعد از آن تجاوز کند، مجازات دردناکی خواهد داشت.»
بطوریکه در کتاب
کافی و بسیارى از تفاسیر نقل شده ، هنگامى که
پیامبر اسلام (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) و مسلمانان در سال
حدیبیه براى
عمره با حال
احرام حرکت کردند. در وسط راه با
حیوانات وحشی فراوانى روبرو شدند، بطورى که مى توانستند آنها را با دست و نیزه ها
صید کنند!. این شکارها بقدرى زیاد بودند که بعضى نوشته اند دوش بدوش مرکبها و از نزدیک خیمه ها رفت و آمد مى کردند، نخستین آیات فوق در این هنگام نازل شد و مسلمانان را از صید آنها بر حذر داشت ، و به آنها اخطار کرد که این یک نوع امتحان براى آنها محسوب مى شود.
در
تفسیر عیاشی به اسناد خود از حریز از امام ابى عبدالله (علیه السلام ) نقل کرده که فرمود: اگر مرد محرم کبوترى را بکشد کفاره اش
گوسفندی است ، و اگر
جوجه آنرا بکشد کفاره اش
شتری است ، و اگر تخم مرغى را با پا لگد کرده و بشکند بر اوست یکدرهم ، که آن را و آن گوسفند و شتر را در مکه و یا
منا تصدق دهد، و این همان قول خداست که فرمود ((لیبلونکم الله بشى ء من الصید تناله ایدیکم )) (جوجه و تخم ) ((و رماحکم )) (مادران آنها).
این آیات ناظر به یکى از احکام عمره و
حج یعنى مساله شکار حیوانات صحرائى و دریائى در حال احرام مى باشد. نخست اشاره به جریانى که مسلمانان در سال حدیبیه با آن روبرو بودند، کرده ، مى گوید: اى کسانیکه ایمان آورده اید، خداوند شما را با چیزى از شکار مى آزماید، شکارهائى که بقدرى به شما نزدیک مى شوند که حتى با
نیزه و
دست مى توانید آنها را شکار کنید (یا ایها الذین آمنوا لیبلونکم الله بشى من الصید تناله ایدیکم و رماحکم )
از تعبیر
آیه چنین استفاده مى شود که مى خواسته به عنوان یک پیش بینى مردم را از جریانى که در پیش داشتند آگاه سازد، و نیز معلوم مى شود که وجود این همه شکار در دسترس مردم آنجا یک امر بى سابقه بوده است ، و این یک نوع آزمایش الهى براى
مسلمانان محسوب مى شده ، مخصوصا با توجه به نیازى که آنها به تهیه غذا از
گوشت حیوانات داشته اند، و با توجه به اینکه این حیوانات به شکل وسوسه انگیزى در اطراف خیمه ها و در گرداگرد آنها رفت و آمد داشته اند، تحمل محرومیت از چنین غذاى آماده آنهم در آن
عصر و
زمان و براى آن مردم مى توانست یک آزمایش بزرگ بوده باشد.بعضى گفته اند منظور از این جمله : که با دست شما قابل صید خواهند بود، این است که با دام و تور مى توانستند آنها را بگیرند، ولى ظاهر آیه این است که حقیقتا ممکن بوده آنها را با خود دست شکار کنند.سپس به عنوان تاکید مى فرماید: این جریان براى آن بوده است که افرادى که از خدا با
ایمان به
غیب مى ترسند، از دیگران شناخته شوند. (لیعلم الله من یخافه بالغیب )
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۴، ص۲۸۳، برگرفته از مقاله «امتحان حاجیان».
