• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

امتثال علمی تفصیلی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


نجام متعلق تکلیف معلوم به تفصیل را امتثال علمی تفصیلی گویند.


امتثال علمی تفصیلی، مقابل امتثال علمی اجمالی می‌باشد و در جایی است که مکلف، علم تفصیلی به متعلق تکلیف دارد و همان را درخارج انجام می‌دهد، مانند آن که مکلف در روز جمعه، علم پیدا می‌کند که نماز ظهر به طور مشخص بر او واجب است و هیچ گونه تردید و یا اجمالی نسبت به آن برای او وجود ندارد و سپس همان را در خارج به جای می‌آورد.

امتثال علمی تفصیلی در موارد ذیل صورت می‌گیرد:
۱. مکلف، به متعلق تکلیف قطع ( علم وجدانی ) دارد و آن را انجام داده یا ترک می‌نماید؛
[۱] صدر، محمد باقر، بحوث فی علم الاصول، ج۴، ص ۱۷۹-۱۸۰.    

۲. متعلق تکلیف، از راه امارات، که جانشین علم می‌شود، برای مکلف معلوم گردیده و او آن را انجام داده یا ترک می‌نماید.
مورد دوم هر چند موجب علم وجدانی نمی‌شود، ولی در حکم علم وجدانی و جانشین آن است.
[۲] نائینی، محمد حسین، فوائد الاصول، ج۳، ص۷۰.    


نسبت به الحاق ظن مطلق، به علم وجدانی، در زمان انسداد باب علم، اختلاف وجود دارد:
مرحوم «نایینی» معتقد است: امتثال از راه ظن مطلق بنا بر کشف، به امتثال علمی تفصیلی ملحق می‌شود؛ اما مرحوم «شیخ انصاری» معتقد است امتثال از راه ظن مطلق، چه بنا بر کشف و چه بنا بر حکومت، در رتبه امثتال علمی تفصیلی نیست.
[۳] انصاری، مرتضی بن محمد امین، فرائد الاصول، ج۱، ص۴۳۲.    
[۴] بروجردی، حسین، نهایة الاصول، ج۲، ۱، ص۴۳۱.
[۵] حیدری، علی نقی، اصول الاستنباط، ص۱۸۴.    
[۶] آخوند خراسانی، محمد کاظم بن حسین، کفایة الاصول، ص۳۱۶.
[۷] مکارم شیرازی، ناصر، انوار الاصول، ج۲، ص۲۸۸.    
[۸] حکیم، محمد سعید، المحکم فی اصول الفقه، ج۳، ص۱۰۶.    
[۹] سبحانی تبریزی، جعفر، المحصول فی علم الاصول، ج۳، ص۱۰۰.    
[۱۰] خمینی، روح الله، تهذیب الاصول، ج۲، ص۵۵.    
[۱۱] خمینی، روح الله، انوار الهدایة فی التعلیقة علی الکفایة، ج۱، ص۱۷۷.    
[۱۲] خمینی، مصطفی، تحریرات فی الاصول، ج۶، ص۲۰۸.    


۱. ↑ صدر، محمد باقر، بحوث فی علم الاصول، ج۴، ص ۱۷۹-۱۸۰.    
۲. ↑ نائینی، محمد حسین، فوائد الاصول، ج۳، ص۷۰.    
۳. ↑ انصاری، مرتضی بن محمد امین، فرائد الاصول، ج۱، ص۴۳۲.    
۴. ↑ بروجردی، حسین، نهایة الاصول، ج۲، ۱، ص۴۳۱.
۵. ↑ حیدری، علی نقی، اصول الاستنباط، ص۱۸۴.    
۶. ↑ آخوند خراسانی، محمد کاظم بن حسین، کفایة الاصول، ص۳۱۶.
۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، انوار الاصول، ج۲، ص۲۸۸.    
۸. ↑ حکیم، محمد سعید، المحکم فی اصول الفقه، ج۳، ص۱۰۶.    
۹. ↑ سبحانی تبریزی، جعفر، المحصول فی علم الاصول، ج۳، ص۱۰۰.    
۱۰. ↑ خمینی، روح الله، تهذیب الاصول، ج۲، ص۵۵.    
۱۱. ↑ خمینی، روح الله، انوار الهدایة فی التعلیقة علی الکفایة، ج۱، ص۱۷۷.    
۱۲. ↑ خمینی، مصطفی، تحریرات فی الاصول، ج۶، ص۲۰۸.    


فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۲۴۷، برگرفته از مقاله «امتثال علمی تفصیلی».    

رده‌های این صفحه : امتثال علمی
جعبه ابزار