• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

امان‌الله بنارسی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


بنارسی، امان اللّه، از علمای مشهور شبه قاره در سده دوازدهم می‌باشد.


پدرش، نورالله بن حسین بنارسی، صوفی و فقیه حنفی بود.
[۱] میرغلامعلی بن نوح آزاد بلگرامی، سبحة المرجان فی آثار هندوستان، ج۱، ص۷۸، بمبئی ۱۳۰۳/۱۸۸۶.
[۲] عبدالحی حسنی، نزهة الخواطر و بهجة المسامع والنواظر، ج۶، ص۳۹۳، حیدرآباد دکن ۱۳۸۲ـ۱۴۱۰/۱۹۶۲ـ۱۹۸۹.


امان اللّه در شهر بنارس هند به دنیا آمد.

وی نزد قطب الدین سهالوی، شیخ محمدماه دیوکامی و شیخ قطب الدین حسینی شمس آبادی (متوفی ۱۱۲۱) به تحصیل علوم پرداخت
[۳] عبدالحی حسنی، نزهة الخواطر و بهجة المسامع والنواظر، ج۶، ص۴۱، حیدرآباد دکن ۱۳۸۲ـ۱۴۱۰/۱۹۶۲ـ۱۹۸۹.
[۴] عبدالحی حسنی، نزهة الخواطر و بهجة المسامع والنواظر، ج۶، ص۲۳۲، حیدرآباد دکن ۱۳۸۲ـ۱۴۱۰/۱۹۶۲ـ۱۹۸۹.
و در معقول و منقول تبحر یافت.

او همچنین از حافظان قرآن بود.

در عهد اورنگ زیب عالمگیر، ششمین امپراتور سلسله تیموریان هند (حک: ۱۰۶۸ـ ۱۱۱۸)، عهده دار صدارت لکهنو شد.
در همین دوران با محب الله بهاری، قاضی لکهنو، مباحثات علمی می‌کرد.
[۵] میرغلامعلی بن نوح آزاد بلگرامی، سبحة المرجان فی آثار هندوستان، ج۱، ص۷۸، بمبئی ۱۳۰۳/۱۸۸۶.
[۶] صدیق حسن خان، ابجدالعلوم، ج۳، ص۲۳۵، بیروت ۱۳۰۷/ ۱۸۸۹.


بنارسی از جمله کسانی است که پس از روی آوردن هندیان به فلسفه اسلامی از اواخر قرن نهم به بعد، آثار حکیمان ایرانی همچون جلال الدین دَوّانی و سید صدرالدّین دشتکی شیرازی را در حوزه‌های درسی علمای هند وارد کردند.
وی با شرح آثار حکما و متکلمان ایرانی و نوشتن حاشیه بر آنها، و تعلیم و تألیف کتاب‌هایی در حکمت و کلام و تألیف کتاب‌هایی در این زمینه، در رشد و ترویج این معارف در هند سهم بسزایی داشت.
[۷] عبدالحی حسنی، الثّقافة الاسلامیة فی الهند، ج۱، ص۲۶۴، چاپ ابوالحسن علی حسنی ندوی، دمشق ۱۴۰۳/۱۹۸۳.


نظام الدین سهالوی از شاگردان اوست که وی نیز از مروّجان آثار حکمای ایرانی در هند بوده است.
[۸] سفیر اختر راهی، تذکره مصنّفین درس نظامی، ج۱، ص۱۵، لاهور ۱۳۹۸/۱۹۷۸.
[۹] اکبر ثبوت، «شرح هدایه صدرا درهند»، ج۱، ص۱۰۴، تلخیص مسعود احمدی افزادی، خردنامه صدرا، ج۱، ش ۳ (فروردین ۱۳۷۵).
[۱۰] عبدالحی حسنی، الثّقافة الاسلامیة فی الهند، ج۱، ص۲۶۴ـ۲۶۵، چاپ ابوالحسن علی حسنی ندوی، دمشق ۱۴۰۳/۱۹۸۳.


بنارسی در سال ۱۱۳۳ در زادگاه خود وفات یافت و همان‌جا دفن شد.
[۱۱] میرغلامعلی بن نوح آزاد بلگرامی، سبحة المرجان فی آثار هندوستان، ج۱، ص۷۸، بمبئی ۱۳۰۳/۱۸۸۶.
[۱۲] رحمان علی، تذکره علمای هند، ج۱، ص۲۷، لکهنو ۱۹۱۴.


آثار وی عبارت است از:
رسالة فی اثبات وجود الکلّی الطّبیعی ؛ فهرست مسائل الامور العامّة ؛ خلاصة فی الدّهر
[۱۳] کتابخانه رضای رامپور، ج۴، ص۶۰۸ـ۶۰۹.
که نسخه خطی هر سه موجود است؛ رسالة فی تحقیق المُثل الافلاطونی ؛ رسالة فی المغالط العامّة الورود
[۱۴] زبید احمد، الاداب العربیة فی شبه القارة الهندیة، ج۱، ص۳۸۳، ترجمه عبدالمقصود محمد شلقامی، بغداد ۱۳۹۸/۱۹۷۸.
المحاکمة بین صاحب اُفق المبین ( میرداماد ) و صاحب الشمس البازغة ( ملامحمود جونپوری ) در مسئله حدوث دهری ؛ المفسّر در اصول فقه
[۱۵] میرغلامعلی بن نوح آزاد بلگرامی، سبحة المرجان فی آثار هندوستان، بمبئی ۱۳۰۳/۱۸۸۶.
و محکم الاصول در شرح آن
[۱۶] زبید احمد، الاداب العربیة فی شبه القارة الهندیة، ج۱، ص۳۱۹، ترجمه عبدالمقصود محمد شلقامی، بغداد ۱۳۹۸/۱۹۷۸.
شرح بر التسویه محبّاللّه اله آبادی
[۱۷] عبدالحی حسنی، نزهة الخواطر و بهجة المسامع والنواظر، ج۶، ص۴۱، حیدرآباد دکن ۱۳۸۲ـ۱۴۱۰/۱۹۶۲ـ۱۹۸۹.
؛ و حاشیه بر کتاب‌های الاداب الرّشیدیة در فن مناظره، تألیف محمد رشید عثمانی جونپوری ؛ حکمة العین ؛ شرح مواقف ؛ حاشیه قدیم دوانی ؛ عقاید عضدی ؛ شرح عقاید دوانی ؛ تفسیر بیضاوی و التّلویح .
[۱۸] میرغلامعلی بن نوح آزاد بلگرامی، سبحة المرجان فی آثار هندوستان، ج۱، ص۷۸، بمبئی ۱۳۰۳/۱۸۸۶.


(۱) میرغلامعلی بن نوح آزاد بلگرامی، سبحة المرجان فی آثار هندوستان، بمبئی ۱۳۰۳/۱۸۸۶.
(۲) سفیر اختر راهی، تذکره مصنّفین درس نظامی، لاهور ۱۳۹۸/۱۹۷۸.
(۳) اکبر ثبوت، «شرح هدایه صدرا درهند»، تلخیص مسعود احمدی افزادی، خردنامه صدرا، ج۱، ش ۳ (فروردین ۱۳۷۵).
(۴) عبدالحی حسنی، الثّقافة الاسلامیة فی الهند، چاپ ابوالحسن علی حسنی ندوی، دمشق ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
(۵) عبدالحی حسنی، نزهة الخواطر و بهجة المسامع والنواظر، حیدرآباد دکن ۱۳۸۲ـ۱۴۱۰/۱۹۶۲ـ۱۹۸۹.
(۶) رحمان علی، تذکره علمای هند، لکهنو ۱۹۱۴.
(۷) زبید احمد، الاداب العربیة فی شبه القارة الهندیة، ترجمه عبدالمقصود محمد شلقامی، بغداد ۱۳۹۸/۱۹۷۸.
(۸) صدیق حسن خان، ابجدالعلوم، بیروت ۱۳۰۷/ ۱۸۸۹.
(۹) Rampur Raza Library, Catalogue of the Arabic manuscripts in Rampur Raza Library, volIV, prepared by Imtiya ¦ z ـ Al ¦ â Ü Arsh ¦ â , Rampur ۱۹۸۳.

۱. ↑ میرغلامعلی بن نوح آزاد بلگرامی، سبحة المرجان فی آثار هندوستان، ج۱، ص۷۸، بمبئی ۱۳۰۳/۱۸۸۶.
۲. ↑ عبدالحی حسنی، نزهة الخواطر و بهجة المسامع والنواظر، ج۶، ص۳۹۳، حیدرآباد دکن ۱۳۸۲ـ۱۴۱۰/۱۹۶۲ـ۱۹۸۹.
۳. ↑ عبدالحی حسنی، نزهة الخواطر و بهجة المسامع والنواظر، ج۶، ص۴۱، حیدرآباد دکن ۱۳۸۲ـ۱۴۱۰/۱۹۶۲ـ۱۹۸۹.
۴. ↑ عبدالحی حسنی، نزهة الخواطر و بهجة المسامع والنواظر، ج۶، ص۲۳۲، حیدرآباد دکن ۱۳۸۲ـ۱۴۱۰/۱۹۶۲ـ۱۹۸۹.
۵. ↑ میرغلامعلی بن نوح آزاد بلگرامی، سبحة المرجان فی آثار هندوستان، ج۱، ص۷۸، بمبئی ۱۳۰۳/۱۸۸۶.
۶. ↑ صدیق حسن خان، ابجدالعلوم، ج۳، ص۲۳۵، بیروت ۱۳۰۷/ ۱۸۸۹.
۷. ↑ عبدالحی حسنی، الثّقافة الاسلامیة فی الهند، ج۱، ص۲۶۴، چاپ ابوالحسن علی حسنی ندوی، دمشق ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
۸. ↑ سفیر اختر راهی، تذکره مصنّفین درس نظامی، ج۱، ص۱۵، لاهور ۱۳۹۸/۱۹۷۸.
۹. ↑ اکبر ثبوت، «شرح هدایه صدرا درهند»، ج۱، ص۱۰۴، تلخیص مسعود احمدی افزادی، خردنامه صدرا، ج۱، ش ۳ (فروردین ۱۳۷۵).
۱۰. ↑ عبدالحی حسنی، الثّقافة الاسلامیة فی الهند، ج۱، ص۲۶۴ـ۲۶۵، چاپ ابوالحسن علی حسنی ندوی، دمشق ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
۱۱. ↑ میرغلامعلی بن نوح آزاد بلگرامی، سبحة المرجان فی آثار هندوستان، ج۱، ص۷۸، بمبئی ۱۳۰۳/۱۸۸۶.
۱۲. ↑ رحمان علی، تذکره علمای هند، ج۱، ص۲۷، لکهنو ۱۹۱۴.
۱۳. ↑ کتابخانه رضای رامپور، ج۴، ص۶۰۸ـ۶۰۹.
۱۴. ↑ زبید احمد، الاداب العربیة فی شبه القارة الهندیة، ج۱، ص۳۸۳، ترجمه عبدالمقصود محمد شلقامی، بغداد ۱۳۹۸/۱۹۷۸.
۱۵. ↑ میرغلامعلی بن نوح آزاد بلگرامی، سبحة المرجان فی آثار هندوستان، بمبئی ۱۳۰۳/۱۸۸۶.
۱۶. ↑ زبید احمد، الاداب العربیة فی شبه القارة الهندیة، ج۱، ص۳۱۹، ترجمه عبدالمقصود محمد شلقامی، بغداد ۱۳۹۸/۱۹۷۸.
۱۷. ↑ عبدالحی حسنی، نزهة الخواطر و بهجة المسامع والنواظر، ج۶، ص۴۱، حیدرآباد دکن ۱۳۸۲ـ۱۴۱۰/۱۹۶۲ـ۱۹۸۹.
۱۸. ↑ میرغلامعلی بن نوح آزاد بلگرامی، سبحة المرجان فی آثار هندوستان، ج۱، ص۷۸، بمبئی ۱۳۰۳/۱۸۸۶.


دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «بنارسی »، شماره۱۸۰۲.    


رده‌های این صفحه : تراجم | علمای اهل سنت | علمای قرن دوازدهم | فقهای حنفی | مقالات دانشنامه جهان اسلام
جعبه ابزار