• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ام الفروخ

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


امّ الفروخ از مسائل ارث نزد اهل سنت می باشد.


وارثان در این مسأله عبارتند از: شوهر، مادر، دو خواهر پدری و مادری و دو برادر مادری.

وجه نامگذاری مسأله به امّ الفروخ-که به معنای مادر جوجه‌ها است- فزونی وارثان است.

سهم هر یک از وارثان یاد شده نزد اهل سنّت عبارت است از: شوهر، نصف؛ دو خواهر، دو سوم و هر یک از مادر و دو برادر، یک ششم.

نزد شیعه، سهم شوهر، نصف و باقی مانده از آن مادر است.
[۱] طوسی، محمد بن حسن، المبسوط، ج۴، ص۸۲.    
[۲] طوسی، محمد بن حسن، الخلاف، ج۴، ص۴۲.    


۴.۱ - دیدگاه امام خمینی

موجبات ارث، نسب است و سبب، و نسب، سه مرتبه دارد: اول: پدر و مادر و فرزندان؛ اگرچه پایین بروند. و دوم: اجداد و جده‌ها؛ اگرچه بالا بروند و برادرها و خواهرها و اولاد آن‌ها؛ اگرچه پایین بروند. سوم: عموها و عمه‌ها و دایی‌ها و خاله‌ها؛ اگرچه بالا بروند و اولاد آن‌ها؛ اگرچه پایین بروند؛ به شرط آن‌که این عناوین عرفاً بر آن‌ها صدق کند. و سبب دو قسم است: «زوجیت» و «ولاء». و ولاء سه مرتبه دارد: «ولاء عتق» سپس «ولاء ضمان جریره» سپس «ولاء امامت».
[۳] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریر الوسیلة، ج۲، ص۳۹۱، کتاب المواریث، الاول فی موجبات الارث، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۳۴ ه. ق.    
و هیچ یک ازطبقه دوم: اخوه (برادر و خواهر) و اولاد آن‌ها - که «کلاله» نامیده می‌شوند - و اجداد به طور مطلق، می‌باشند در صورت وجود یک نفر از طبقه سابق، ارث نمی‌برد.
[۴] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریر الوسیلة، ج۲، ص۴۱۲، کتاب المواریث، المقصد الاول فی میراث الانساب، المرتبة الثانیة، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۳۴ ه. ق.    
و در بحث سهام آمده است که ثلث (یک سوم) «برای مادر است به شرطی که میت مطلقا فرزند نداشته باشد اگرچه پایین برود و به شرطی که برادرهای متعددی نداشته باشد.»
[۵] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریر الوسیلة، ج۲، ص۴۰۲، کتاب المواریث، الامر الثالث فی السهام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۳۴ ه. ق.    
و سدس (یک ششم) «برای مادر است با وجود حاجب از ثلث یعنی فرزند و برادر و خواهر بنابر آنچه که گذشت.»
[۶] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریر الوسیلة، ج۲، ص۴۰۳، کتاب المواریث، الامر الثالث فی السهام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۳۴ ه. ق.    
و نصف ماترک «برای شوهر است در صورتی که زوجه، فرزندی - اگرچه پایین برود - نداشته باشد.»
[۷] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریر الوسیلة، ج۲، ص۴۰۲، کتاب المواریث، الامر الثالث فی السهام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۳۴ ه. ق.    
و «ربع (یک چهارم) برای شوهر است در صورتی که زوجه فرزندی داشته باشد، اگرچه پایین برود.»
[۸] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریر الوسیلة، ج۲، ص۴۰۳، کتاب المواریث، الامر الثالث فی السهام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۳۴ ه. ق.    
بنابراین وارث «اگر فقط مادر باشد ثلث آن به عنوان فرض مال او است و بقیه هم به او رد می‌شود.... و اخوه در این فرض چیزی را ارث نمی‌برند اگرچه حاجب می‌باشند.»
[۹] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریر الوسیلة، ج۲، ص۴۰۷، کتاب المواریث، المقصد الاول فی میراث الانساب، مساله۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۳۴ ه. ق.    
و «اگر یکی از پدر و مادر با یکی از زوجین باشند، برای یکی از زوجین سهم اعلایش و بقیه مال یکی از پدر و مادر - برای پدر به عنوان قرابت و برای مادر به عنوان فرض و رد - می‌باشد.»
[۱۰] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریر الوسیلة، ج۲، ص۴۰۸، کتاب المواریث، المقصد الاول فی میراث الانساب، مساله۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۳۴ ه. ق.    


۱. ↑ طوسی، محمد بن حسن، المبسوط، ج۴، ص۸۲.    
۲. ↑ طوسی، محمد بن حسن، الخلاف، ج۴، ص۴۲.    
۳. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریر الوسیلة، ج۲، ص۳۹۱، کتاب المواریث، الاول فی موجبات الارث، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۳۴ ه. ق.    
۴. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریر الوسیلة، ج۲، ص۴۱۲، کتاب المواریث، المقصد الاول فی میراث الانساب، المرتبة الثانیة، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۳۴ ه. ق.    
۵. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریر الوسیلة، ج۲، ص۴۰۲، کتاب المواریث، الامر الثالث فی السهام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۳۴ ه. ق.    
۶. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریر الوسیلة، ج۲، ص۴۰۳، کتاب المواریث، الامر الثالث فی السهام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۳۴ ه. ق.    
۷. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریر الوسیلة، ج۲، ص۴۰۲، کتاب المواریث، الامر الثالث فی السهام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۳۴ ه. ق.    
۸. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریر الوسیلة، ج۲، ص۴۰۳، کتاب المواریث، الامر الثالث فی السهام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۳۴ ه. ق.    
۹. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریر الوسیلة، ج۲، ص۴۰۷، کتاب المواریث، المقصد الاول فی میراث الانساب، مساله۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۳۴ ه. ق.    
۱۰. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریر الوسیلة، ج۲، ص۴۰۸، کتاب المواریث، المقصد الاول فی میراث الانساب، مساله۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۳۴ ه. ق.    


• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۱، ص۶۷۶.    
• ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر)    ، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی    


رده‌های این صفحه : ارث | دیدگاه های فقهی امام خمینی | فقه
جعبه ابزار