القواعد الفقهیة (جامعة الاصول)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

کتاب القواعد الفقهیة (جامعة الاصول) اثر علامه مولی محمد مهدی بن ابی ذر نراقی (م ۱۲۰۹ ق) به زبان عربی و در موضوع قواعد فقهی است.

---

در این کتاب اصول عملیه برائت و استصحاب و اصول لفظی مثل اصالة الحقیقة و نظایر آن و قواعد فقهی مثل اصالة الطهارة و اصولی که در ذیل آنان وجود دارد مورد بررسی واقع شده است. از دیدگاه محقق نراقی اصطلاح «اصل» را بر ۱۹ امر می‌توان اطلاق نمود. از این میان ایشان به بررسی ۱۲ اصل پرداخته و بقیه ی آنان را نیازمند بحث ندانسته است. این اصول عبارتند از:
۱. اصل برائت به معنای اباحه هنگام فقدان نص
۲. اصل برائت به معنای نفی وجوب و استحباب
۳. حکم شبهه در طریق حکم شرعی
۴. استصحاب حال عقل
۵. استصحاب حال شرع
۶. اصل عدم تقدم حادث
۷. اصل تمسک به عدم دلیل
۸. اخذ به اقل هنگام فقدان دلیل بر اکثر
۹. اصالت حقیقت
۱۰. اصل نفی تخصیص ، تقیید ، نسخ و اشتراط
۱۱. اصالت طهارت
۱۲. بعضی از اصول داخل در اصول مذکور
وی در این کتاب نظریات بزرگانی همچون سید مرتضی در الذریعة ، محقق در المعتبر ، علامه حلی در مبادی الاصول ، شهید در الذکری و القواعد و الفوائد ، شیخ طبرسی در احتجاج و دیگران را ذکر و بررسی نموده است و به تحلیل و بررسی تفصیلی نظریات شهید ثانی در تمهید القواعد ، فاضل توتی در الوافیة ، ملا محسن فیض کاشانی در الوافی ، شیخ حر عاملی در الفوائد الطوسیة ، محقق خوانساری در شرح الدروس و فاضل مقدس استرآبادی در الفوائد المدنیة و صاحب الذخیرة پرداخته است.

---

این کتاب در شوال المکرم سال ۱۱۸۰ ق. پایان یافته است. در چاپ کتاب موجود از نسخه‌ای که در سال ۱۱۸۱ نوشته و با نسخه‌ای به خط مؤلف مقابله گردیده، استفاده شده است.

---

محمد مهدی بن ابی ذر نراقی

---