• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

القائم بامرالله فاطمی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



القائم بامرالله فاطمی (۲۷۸-۳۳۴ق)، دومین خلیفه دولت فاطمیان عبیدی در قرن چهارم هجری قمری در مصر و نخستین کسی است که در این حکومت، به امیرالمؤمنین ملقب شد. بنابر نقل مورخان وی از پدرش عبیدالله‌ مهدی، بدتر و فردی زندیق و ملعون بود.



ابوالقاسم محمد بن عبیدالله بن مهدی عبیدی فاطمی که نزار هم نامیده می‌شود، در شهر «سلمیه» نزدیک شهر «حماه» واقع در سوریه به دنیا آمد و بزرگ شد و با پدرش به مغرب رفت. وقتی که پدرش مالک مغرب شد، او را برای فتح مصر دوباره گسیل کرد؛ (بار اول، در سال ۳۰۱ق و بار دیگر، در سال ۳۰۷ق) در نخستین لشکرکشی، اسکندریه و فیّوم را به‌دست آورد و مرتبه دوم به جیزه رسید که سپاه مقتدر بالله، خلیفه عباسی، به فرماندهی مونس، با او جنگید و القائم به مغرب بازگشت و در سال ۳۲۲ق پس از مرگ پدرش با او بیعت شد. او دومین پادشاه دولت فاطمیان عبیدی و نخستین کسی است که در این حکومت، به امیرالمؤمنین ملقب شد.
حافظ ذهبی درباره او گفته است: «قائم از پدرش مهدی، بدتر و فردی زندیق و ملعون بود.»
قاضی عبدالجبّار گفته است: «وی (قائم) دشنام به پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) را آشکار ساخت و جارچی او فریاد می‌کرد: "لعنت کنید آن‌که و آنچه در غار بود!».
او عده‌ای از عالمان را کشت. با ابوطاهر قرمطی در بحرین و هَجَر، نامه‌نگاری کرد و به او دستور داد مساجد و قرآن‌ها را آتش بزند. رفتار او، خشم اهل‌سنّت، به‌ویژه، خوارج را (که علیه فاطمیان قیام کردند) برانگیخت و مهم‌ترین و حساس‌ترین این قیام‌ها، قیام ابویزید، مخلد بن کیداد، برضد فاطمیان بود که در طول حکومت قائم استمرار یافت و در عهد فرزندش منصور سرکوب شد. قائم بامرالله در ۵۶ سالگی در شهر مهدیّه درگذشت.
[۴] ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۲۴۱.
[۵] ابراهیم حسن، حسن، تاریخ الاسلام السیاسی، ج۳، ص۲۴۹.



۱. ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۵، ص۱۹.    
۲. ابن تغری بردی، یوسف بن تغری بردی، النجوم الزاهره، ج۳، ص۲۸۷.    
۳. ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۸، ص۴۵۵.    
۴. ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۲۴۱.
۵. ابراهیم حسن، حسن، تاریخ الاسلام السیاسی، ج۳، ص۲۴۹.
۶. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۲۵۹.    



عبدالسلام ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج۲، ص۲۳۹.






جعبه ابزار