التزام به حدود خدا (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

مؤمنین، کسانی هستند که هم خودشان از حدود خدا تجاوز نمی‌ کنند، و هم نسبت به آن اهتمام و مراقبت دارند. و حفظ حدود خداوند، موجب دستیابی به بهشت است.

---

التزام و پایبندی به حدود الهی، زمینه ساز نیل به تقوا:
«... تلک حدود الله فلا تقربوها کذلک یبین الله ءایـته للناس لعلهم یتقون؛ آمیزش جنسی با همسرانتان، در شبِ روزهایی که روزه می‌گیرید، حلال است. آنها لباس شما هستند؛ و شما لباس آنها (هر دو زینت هم و سبب حفظ یکدیگرید). خداوند می‌دانست که شما به خود خیانت می‌کردید؛ (و این کارِ ممنوع را انجام می‌دادید؛) پس توبه شما را پذیرفت و شما را بخشید. اکنون با آنها آمیزش کنید، و آنچه را خدا برای شما مقرر داشته، طلب نمایید! و بخورید و بیاشامید، تا رشته سپید صبح، از رشته سیاه (شب) برای شما آشکار گردد! سپس روزه را تا شب، تکمیل کنید! و در حالی که در مساجد به اعتکاف پرداخته‌اید، با زنان آمیزش نکنید! این، مرزهای الهی است؛ پس به آن نزدیک نشوید! خداوند، این چنین آیات خود را برای مردم، روشن می‌سازد، باشد که پرهیزکار گردند!».

---

التزام و پایبندی به حدود الهی نشانه ایمان راستین مؤمنان:
«ان الله اشتری من المؤمنین انفسهم وامولهم... • التــئبون العـبدون الحـمدون الســئحون الرکعون السـجدون الامرون بالمعروف والناهون عن المنکر والحـفظون لحدود الله وبشر المؤمنین؛ خداوند از مؤمنان، جانها و اموالشان را خریداری کرده، که (در برابرش) بهشت برای آنان باشد؛ (به این گونه که:) در راه خدا پیکار می‌کنند، می‌کشند و کشته می‌شوند؛ این وعده حقّی است بر او، که در تورات و انجیل و قرآن ذکر فرموده؛ و چه کسی از خدا به عهدش وفادارتر است؟! اکنون بشارت باد بر شما، به داد و ستدی که با خدا کرده‌اید؛ و این است آن پیروزی بزرگ!• توبه‌کنندگان ، عبادت کاران، سپاسگویان، سیاحت کنندگان، رکوع کنندگان ، سجده‌آوران، آمران به معروف ، نهی کنندگان از منکر، و حافظان حدود (و مرزهای) الهی، (مؤمنان حقیقی‌اند)؛ و بشارت ده به (اینچنین) مؤمنان!».

۲.۱ - مؤ‌منین حافظ حدود الهی

«کلمه (اشتراء) به معناى قبول آن جنسى است که در خرید و فروش ‌ در برابر پرداخت قیمت به انسان منتقل مى‌شود.
خداى سبحان در این آیه به کسانى که در راه خدا با جان و مال خود جهاد مى‌کنند وعده قطعى بهشت مى‌دهد و مى‌فرماید که این وعده را در تورات و انجیل هم داده، همانطور که در قرآن مى‌دهد.»
«از آنچه گذشت معلوم شد که اولا چه نکته‌اى در ترتیب اوصاف مذکور از مؤ منین بوده، و اگر اول توبه و عبادت و گردش و رکوع و سجود ایشان را آورده، براى این است که این اوصاف، اوصاف فردى آنان است، لذا اول آنها را ذکر کرده، بعدا اوصاف اجتماع ایشان را که ناشى از ایمان آنان است ذکر نموده، و آن این است که مؤ‌منین با امر به معروف و نهی از منکر اجتماع صالحى بوجود مى‌آورند، آنگاه در خاتمه وصف پسندیده و جمیلى را که ایشان در هر دو حال یعنى هم در حال انفراد و هم در حال اجتماع دارند ذکر کرده، و آن این است که ایشان حافظ حدود خدایند، و اگر تعبیر به ((حافظ)) کرد براى این است که بفهماند مؤمنین، هم خودشان از حدود خدا تجاوز نمى‌کنند، و هم نسبت به آن اهتمام و مراقبت دارند.»

۲.۲ - روایت امام صادق

از امام صادق (علیه‌السّلام) سؤال شد: اینکه خدای متعال می‌فرماید: به تحقیق، خدا از مؤمنان نفسها و مالهایشان را خریده است که در مقابل، به آنها بهشت بدهد، آیا شامل همه کسانی است که در راه خدا جهاد می‌کنند یا برای گروه خاصی است و نه همه گروهها؟ امام فرمود: خدای ـ عزوجل ـ به دنبال آیه مذکور این آیه را بر رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) نازل نمود التائبون العابدون... و بدین وسیله، صفات مؤمنانی را که نفسها و مال‌هایشان را خریده است بیان نمود.
«والذین یظـهرون من نسائهم ثم یعودون لما قالوا فتحریر رقبة... • فمن لم یجد فصیام شهرین... فمن لم یستطع فاطعام ستین مسکینـا ذلک لتؤمنوا بالله ورسوله وتلک حدود الله...؛ کسانی که همسران خود را «ظِهار» می‌کنند، سپس از گفته خود بازمی‌گردند، باید پیش از آمیزش جنسی با هم، برده‌ای را آزاد کنند؛ این دستوری است که به آن اندرز داده می‌شوید؛ و خداوند به آنچه انجام می‌دهید آگاه است!• و کسی که توانایی (آزاد کردن برده‌ای) نداشته باشد، دو ماه پیاپی قبل از آمیزش روزه بگیرد؛ و کسی که این را هم نتواند، شصت مسکین را اطعام کند؛ این برای آن است که به خدا و رسولش ایمان بیاورید؛ اینها مرزهای الهی است؛ و کسانی که با آن مخالفت کنند، عذاب دردناکی دارند!».

---

نقش پایبندی به حدود الهی، در تحکیم نظام خانواده:
«للذین یؤلون من نسائهم تربص اربعة اشهر فان فاءو فان الله غفور رحیم• وان عزمواالطـلـق فان الله سمیع علیم• والمطـلقـت یتربصن بانفسهن ثلـثة قروء ولا یحل لهن ان یکتمن ما خلق الله فی ارحامهن ان کن یؤمن بالله والیوم الاخر وبعولتهن احق بردهن فی ذلک ان ارادوا اصلـحــا ولهن مثل الذی علیهن بالمعروف وللرجال علیهن درجة والله عزیز حکیم• الطـلـق مرتان فامساک بمعروف او تسریح باحسـن ولا یحل لکم ان تاخذوا مما ءاتیتموهن شیــا الا ان یخافا الا یقیما حدود الله فان خفتم الا یقیما حدود الله فلا جناح علیهما فیما افتدت به تلک حدود الله فلا تعتدوها ومن یتعد حدود الله فاولـئک هم الظــلمون• فان طـلقها فلا تحل له من بعد حتی تنکح زوجـا غیره فان طـلقها فلا جناح علیهما ان یتراجعا ان ظنا ان یقیما حدود الله وتلک حدود الله یبینها لقوم یعلمون؛ کسانی که زنان خود را ایلاء می‌نمایند (سوگند یاد می‌کنند که با آنها، آمیزش‌جنسی ننمایند، حق دارند چهار ماه انتظار بکشند. (و در ضمن این چهار ماه، وضع خود را با همسر خویش، از نظر ادامه زندگی یا طلاق، روشن سازند.) اگر (در این فرصت،) بازگشت کنند، (چیزی بر آنها نیست؛ زیرا) خداوند، آمرزنده و مهربان است• و اگر تصمیم به جدایی گرفتند، (آن هم با شرایطش مانعی ندارد؛) خداوند شنوا و داناست• زنان مطلقه، باید به مدت سه مرتبه عادت ماهانه دیدن (و پاک شدن) انتظار بکشند! (عده نگه دارند) و اگر به خدا و روز رستاخیز، ایمان دارند، برای آنها حلال نیست که آنچه را خدا در رحمهایشان آفریده، کتمان کنند. و همسرانشان، برای بازگرداندن آنها (و از سرگرفتن زندگی زناشویی) در این مدت، (از دیگران) سزاوارترند؛ در صورتی که (براستی) خواهان اصلاح باشند. و برای آنان، همانند وظایفی که بر دوش آنهاست، حقوق شایسته‌ای قرار داده شده؛ و مردان بر آنان برتری دارند؛ و خداوند توانا و حکیم است• طلاق، (طلاقی که رجوع و بازگشت دارد،) دو مرتبه است؛ (و در هر مرتبه،) باید به طور شایسته همسر خود را نگاهداری کند (و آشتی نماید)، یا با نیکی او را رها سازد (و از او جدا شود). و برای شما حلال نیست که چیزی از آنچه به آنها داده‌اید، پس بگیرید؛ مگر اینکه دو همسر، بترسند که حدود الهی را برپا ندارند. اگر بترسید که حدود الهی را رعایت نکنند، مانعی برای آنها نیست که زن، فدیه و عوضی بپردازد (و طلاق بگیرد). اینها حدود و مرزهای الهی است؛ از آن، تجاوز نکنید! و هر کس از آن تجاوز کند، ستمگر است• اگر (بعد از دو طلاق و رجوع، بار دیگر) او را طلاق داد، از آن به بعد، زن بر او حلال نخواهد بود؛ مگر اینکه همسر دیگری انتخاب کند (و با او، آمیزش‌جنسی نماید. در این صورت،) اگر (همسر دوم) او را طلاق گفت، گناهی ندارد که بازگشت کنند؛ (و با همسر اول، دوباره ازدواج نماید؛) در صورتی که امید داشته باشند که حدود الهی را محترم میشمرند. اینها حدود الهی است که (خدا) آن را برای گروهی که آگاهند، بیان می‌نماید». (در مبارات، شرط است که زن و شوهر از یکدیگر متنفر باشند. و «الا ان یخافا الا یقیما حدود الله» معنایش این است که ظن غالب زن و شوهر بر این باشد که واجبات و محرمات دینی را نمی‌توانند رعایت کنند و این در صورتی خواهد بود که از حیث اخلاقی از یکدیگر فاصله گرفته، نسبت به یکدیگر بغض و کینه داشته باشند. ) (اولا در لفظ واحد «طلقتک ثلاثا» مرتین و مرات صدق نمی‌کند و ثانیا اگر رجوع نکند، طلاق دوم صدق نمی‌کند و ثالثا باید رجوع به زندگی به صورت امساک به معروف باشد و در مجلس واحد بین صیغه اول و دوم ـ مثلا ـ گفتن «راجعت» امساک به معروف نیست.)

۳.۱ - ظهار همسر

«والذین یظـهرون من نسائهم... • ... وتلک حدود الله...؛ کسانی که همسران خود را «ظِهار» می‌کنند، سپس از گفته خود بازمی‌گردند، باید پیش از آمیزش جنسی با هم، برده‌ای را آزاد کنند؛ این دستوری است که به آن اندرز داده می‌شوید؛ و خداوند به آنچه انجام می‌دهید آگاه است!• و کسی که توانایی (آزاد کردن برده‌ای) نداشته باشد، دو ماه پیاپی قبل از آمیزش روزه بگیرد؛ و کسی که این را هم نتواند، شصت مسکین را اطعام کند؛ این برای آن است که به خدا و رسولش ایمان بیاورید؛ اینها مرزهای الهی است؛ و کسانی که با آن مخالفت کنند، عذاب دردناکی دارند!».
«یـایها النبی اذا طـلقتم النساء فطـلقوهن... وتلک حدود الله...؛ ای پیامبر! هر زمان خواستید زنان را طلاق دهید، در زمان عدّه، آنها را طلاق گویید (زمانی که از عادت ماهانه پاک شده و با همسرشان نزدیکی نکرده باشند)، و حساب عدّه را نگه دارید؛ و از خدایی که پروردگار شماست بپرهیزید؛ نه شما آنها را از خانه‌هایشان بیرون کنید و نه آنها (در دوران عدّه) بیرون روند، مگر آنکه کار زشت آشکاری انجام دهند؛ این حدود خداست، و هر کس از حدود الهی تجاوز کند به خویشتن ستم کرده؛ تو نمی‌دانی شاید خداوند بعد از این، وضع تازه (و وسیله اصلاحی) فراهم کند!». («لعدتهن» بر وجوب وقوع طلاق در زمان طهر و پاکی از حیض دلالت دارد. از پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) درباره «فطلقوهن لعدتهن» روایت شده که فرمود: زن باید در حالی طلاق داده شود که از حیض پاک شده باشد، بدون اینکه در آن پاکی، آمیزش صورت گرفته باشد.)

---