الانتصار للقرآن (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مؤلف کتاب، قاضی ابو بکر ابن الطیب الباقلانی از
علمای قرن پنجم که پیرامون موضوعات مختلف
علوم قرآن مانند: جمع آوری
مصاحف، قرائت‌های مختلف، و... نوشته شده است.
باقلانی در سال ۳۳۸ هجری قمری متولد و در سال ۴۰۳ وفات نمود. از آنجا که وی
متکلم و
اشعری مذهب بوده لذا روشی را که در کتاب برای توضیح مطالب اخذ نموده و دنبال می‌کند همانند بحث‌های کلامی است که بصورت گسترده مطرح می‌گردد.
آنچه سبب تالیف این کتاب شده (همانگونه که در مقدمه ص۵۶ بیان می‌کند) وجود نظرات مختلفی است که درباره
قرآن وجود داشته، که برای ابطال این آراء و اعتقادات تلاش فراوانی نموده و هر کدام از آنها را بطور جداگانه مطرح و پاسخ مورد نظر را ارائه می‌نماید.
این کتاب دو جلد و شامل مطالب زیر است: جلد اول دارای یک مقدمه از محقق و یک مقدمه از مؤلف و ۹ فصل به ترتیب زیر است: فصل اول: در بیان اعتراضاتی که بر
مصحف عثمان وارد شده. فصل دوم: آنچه که در
علم به صحت نقل (مصحف) معتبر است. فصل سوم: درباره فضیلت خلیفه اول و جمع و نگهداری قرآن توسط وی. فصل چهارم: درباره فضیلت خلیفه دوم و جمع و نگهداری
قرآن توسط وی. فصل پنجم: درباره فضیلت خلیفه سوم و جمع و نگهداری قرآن توسط ایشان. فصل ششم: درباره فضیلت
حضرت علی علیه‌السّلام و جمع و نگهداری قرآن توسط وی. فصل هفتم: درباره اختلاف افراد مذکور در عدد
آیات قرآن. فصل هشتم: در بیان روایاتی که دلالت می‌کنند بر اینکه قرآن بر سه حرف و چهار حرف و... نازل شده است. فصل نهم: در بیان و توضیح حدیث: انزل القرآن علی سبعة احرف. جلد دوم دارای ۵ فصل به شرح زیر است: فصل دهم: در بیان استدلال به
اجماع برای صحت قرائت‌ها. فصل یازدهم: در توضیح روایاتی که
شیعه از
اهل البیت نقل می‌کند که قرآن واقعی نزد ائمه موجود است. فصل دوازدهم: در بیان روایت‌هایی که از
عائشه درباره مصحف نقل شده است. فصل سیزدهم: در بیان رد شبهاتی که در آن نسبت خطاء و اشتباه به قرآن داده شده. فصل چهاردهم: در توضیح و بیان
آیه شریفه: لو لا کتاب من الله سبق.
۱- از مهمترین ویژگی‌های کتاب این است که هر موضوعی را که می‌خواهد مطرح نماید بصورت سؤال و جواب (فان قالوا- قیل لهم) ذکر می‌نماید که این حالتی در خواننده ایجاد می‌کند که مطلب را پی گیری نماید و از طرفی باعث می‌شود که مطلب در ذهن رسوخ نماید. ۲- ویژگی دیگر این کتاب بحث پیرامون مصحف عثمانی است که از جهات مختلف مورد بررسی قرار گرفته مانند اهمیت دادن خلفاء نسبت به
حفظ قرآن - کتابت مصحف- اشکالاتی که در این زمینه از طرف فرقه‌های مختلف اسلامی بیان شده همراه با پاسخ آنها. ۳- در مورد مسائل مختلف
علوم قرآنی وجود
نص صریح
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم برای ایشان ملاک است و هر کجا پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم تصریح نکرده باشند در آنجا اظهار نظر نمی‌کنند مانند مساله اولین و آخرین آیه‌ای که نازل شده در این باره می‌گوید: چونکه از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم روایت نداریم و پیامبر آنرا بیان نکرده پس نمی‌توان نظر قطعی را ارائه نمود.
. ۴- بحث پیرامون بسم الله الرحمن الرحیم مبنی بر اینکه بسم الله جزء سوره‌ها نیست ۵- بحث از فضائل
خلفاء راشدین و تلاش آنها جهت حفظ و نگهداری و کتابت مصحف ۶- ذکر فضائل هر کدام از خلفاء در فصل جداگانه- در صورتیکه همه آنها را می‌توان در یک فصل بیان نمود. ۷- مباحث مطرح شده در هر فصل بصورت پراکنده و در بعضی از موارد بدون ارتباط با عنوان فصل می‌باشد مانند فصل آخر- که در یک جا از
محکم و متشابه و در جای دیگر از
حروف مقطعه بحث می‌کند با اینکه عنوان فصل توضیح آیه: لو لا کتاب من الله سبق... می‌باشد. ۸- از آنجا که روش مؤلف برای بیان مطالب بصورت قیل و قال (سئوال و جواب) می‌باشد مطالب خیلی گسترده و در بعضی از موارد تکرار مکررات است ۹- در جلد اول صفحه ۱۳۲ نسبت به وجود
امام زمان عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف مطلبی را بیان می‌کند که خلاف
حق است.
۱۰- در صفحه ۴۹۵- روایاتی را از حضرت علی علیه‌السّلام در فضیلت خلفاء نقل می‌کند که لازم است صحت آن بررسی شود.
۱۱- از آنجا که این کتاب بیشتر عقاید شیعه را بررسی می‌نماید، پاسخ دادن به مطالب آن باید مورد توجه قرار گیرد. و لازم است در نقد آن کتابی تالیف گردد.
نام کتاب: الانتصار للقرآن مؤلف: قاضی ابو بکر ابن الطیب الباقلانی مشخصات کتاب به شرح ذیل است: ۱- کتاب دو جلد، که جلد اول دارای ۴۲۰ صفحه و جلد دوم دارای ۴۰۳ صفحه می‌باشد ۲- تاریخ نشر: ۱۴۲۲ ه ق چاپ اول. ۳- ناشر: انتشارات دار الفتح و التوزیع، اردن و انتشارات دار ابن حزم، لبنان ۴- کاغذ: اعلی ۵- جلد: گالینگور ۶- تحقیق: دکتر محمد عاصم القضاة. به عنوان پایان نامه دکترای دانشگاه‌ام درمان، سودان. ۷- دارای فهرست مطالب و منابع و مآخذ در آخر جلد دوم، همچنین آدرس روایات در پاورقی.
نرم افزار مشکات الانوار، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
