الاسلام سبیل السعاده و السلام
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
آية الله العظمى شيخ محمد خالصى(۱۸۸۸/۱۹۶۳م)،
فقیه شیعی و مبارز سترگ
استعمار انگلیس ،و مولف
کتاب فقهی الاسلام سبیل السعاده و السلام می باشد.
آية الله العظمى شيخ محمد خالصى در سال ۱۸۸۸م. در
کاظمین , چشم به
جهان گشود و در سال ۱۹۶۳م. در
بغداد چشم از جهان فرو بست و در كاظمين به خاك سپرده شد.
او, دانشهاى
حوزوی را در سالهاى
جوانی به درجه عالى رساند و دانشهاى جديد را نيز در اين دوران فرا گرفت. زمانى كه جنبشهاى
مشروطه خواهى در
ایران به اوج رسيده بود, در كنار
آخوند خراسانی در صحنه
سیاست حضور يافت و نقش ماندگارى در اين كار زار از خود به جاى گذاشت.
او هر جا ستمديده اى بود, در كنارش حضور مى يافت, در حركتهاى ضد
انگلیسی و
روسی , با مردم
ستمدیده همراه شد و قهرمانانه از مردم, كيان
اسلام و قلمرو سرزمينهاى اسلامى
دفاع كرد. در سال ۱۹۱۴م. در كنار
پدر در
جبهه هویزه حضور يافت و در
جهاد بر ضد انگليس شركت جست.
در
سال ۱۹۲۳, به دستور يكى از فرمانروايان انگليسى در
عراق , به ايران
تبعید شدو بيش از ربع
قرن , در
تبعیدگاه به سر برد. در تبعيدگاه نيز آرام نگرفت و با دستگاه ستم رضاخانى در افتاد و
رضاخان او را به
زندان افكند و او در بند
ستم , نفسرد و از پاى درنيامدو زانوانش نخميد كه با
قرآن دمساز بود و جانش را هر آن و هردم, با
آیات نورانى اين كتاب نور, صيقل مى داد و در همين جا بود كه قرآن را به ذهن سپرد, تا هميشه بر قلبش جريان يابد و زندگى اش را شاداب نگهدارد
آفتاب عمرش رو به افول داشت كه
حزب بعث عراق , بى باكانه بر ارزشهاى
دینی و معارف بلند قرآنى مى تاخت و در اين حال نيز, آن مرد بيدار از حركت و از
مبارزه و از
یورش به سنگرهاى
دشمن , باز نايستاد و با همه ناتوانى, توان مندانه عليه
حزب بعث , به نبرد
علمی ,
فرهنگی و
سیاسی برخاست, تا اين كه سازمان امنيت عراق, او را در خانه اش محبوس كرد; امّا او از اين بند نيز با مردم در بند همراهى مى كرد, تا اين كه خدايش او را به جوار رحمت خود فراخواند و از اندوه رهاييش داد.
وى راه اصلاح جامعه را در گرو اصلاح
حوزه های علمیه مى دانست; از اين روى بر اصلاح حوزه هاى علميه پاى مى فشرد و خود در اين راه گامهاى ارزنده اى از جمله تدوين كتاب درسى برداشت.
فقهاى اسلام, با شيوه هاى گوناگون, در طول تاريخ
احکام فقهی را براى مردمان متدين, بازگو مى كردند و شمارى از فقيهان جهت رساندن احكام دين, از شيوه هاى ويژه اى بهره مى بردند. كتاب الاسلام سبيل السعادة والسلام از جمله رساله هاى عمليه اى است كه با شيوه خاصّى نگارنده آن, به بيان
احکام پرداخته است و مى تواند الگوى مناسبى براى فقيهان جهت بيان احكام باشد.
مطالب كتاب در دو بخش, سامان يافته است:
در بخش نخست, با عنوان: (المعارف الالهية) نويسنده,
اصول دین و
مذهب را مى نماياند و ثابت مى كند. آنچه در اين بخش جلوه اى ويژه دارد, گزيده گويى و بيان ساده نويسنده است كه وى با همين روش, هم يك يك اصول دين را مى شناساند و هم ديدگاههاى مخالفان را به بوته
نقد مى گذارد.
بخش دوم, با عنوان (فى الاحكام شرعية) بيان كننده
احکام شرعی از
طهارت تا
دیات است. اگر چه اين بخش در واقع
رساله عملیه است و
فقه استدلالی نيست; اما شيوه بيان مطالب با آنچه در رساله هاى عمليه معمول است, فرق دارد. همه مسائل در قالب تقسيم بندى و دسته بندى ويژه اى ارائه شده و با قلمى ساده و امروزين, تنها مسائلى تبيين شده كه مردمان و دينداران به آنها نياز دارند و از بيان مسائلى كه كم تر به آنها نياز مى افتد, خوددارى شده است.
(۱) شیخ محمد بن محمد مهدی خالصی، معرفی الاسلام سبیل السعاده و السلام، بیروت, المؤسسة الاسلامیة للنشر، چاپ سوم, ۱۴۰۷هـق.
(۲) مجله فقه (۰۱۶)، دفتر تبلیغات اسلامی قم، ص۱۴
دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «الاسلام سبیل السعاده و السلام»، شماره ۱۴.
