• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

الاحادیث الواردة فی فضائل المدینه (کتاب)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


الاحادیث الواردة فی فضائل المدینه، کتابی مشتمل بر حدیث‌هایی در ویژگی‌ها و فضیلت‌های شهر مدینه، تالیف صالح الرفاعی از محققان معاصر اهل‌سنت و دانش‌آموخته دانشگاه اسلامی مدینه منوره است.


صالح بن حامد بن سعید رفاعی از محققان معاصر اهل‌سنت و دانش‌آموخته دانشگاه اسلامی مدینه منوره است. این کتاب دانشنامه دکتری وی است که در سال ۱۴۱۱ق با درجه ممتاز پذیرفته و از سوی همین دانشگاه منتشر شده است. مؤلف دارای اثری دیگر در موضوع حدیث با نام الثقات الذین ضعفوا فی بعض شیوخهم (دار الخضیری، مدینه، ۱۴۱۸ق) است.

رفاعی با تالیف این کتاب کوشیده است اثری جامع‌تر در موضوع فضیلت‌های مدینه نسبت به آثار پیشین همانند فضائل المدینه تالیف ابوسعید مفضل جندی (م، ۳۰۸ق) و اربعون حدیثاً فی فضائل المدینه اثر محمد بن احمد خصاصی الشاذلی (م. ۱۱۰۷ق.) پدید آورد. او تنها به گزارش حدیث بسنده نکرده و به تحلیل سندی و متنی آن‌ها نیز پرداخته است.
[۱] رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۵۹۰-۵۹۳.
رفاعی معتقد است که حتی در روایت‌های فضیلت‌ نیز نمی‌توان به حدیث‌های ضعیف‌ استناد کرد.
[۲] رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۲۸.
وی در تحلیل‌های سندی و رجالی بیشتر از ناصرالدین البانی اثر پذیرفته
[۳] رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۴۳۶.
[۴] رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۴۴۲-۴۴۴.
و در تحلیل متن روایت‌ها از دیدگاه ابن تیمیه متاثر است.
[۵] رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۳۴۲.
[۶] رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۵۸۵.

رفاعی حدیث‌های کتاب را از منابع حدیثی گوناگون، از جمله مسند ابی‌داود سلیمان بن داود الطیالسی، مسند ابی‌بکر، مسند احمد بن حنبل، مسند ابی‌یعلی موصلی، معجم کبیر و معجم صغیر طبرانی، و برخی کتب تاریخ مدینه مانند تاریخ المدینه ابن شبّه، الدرة الثمینة فی اخبار المدینه ابن نجار و وفاء الوفاء سمهودی برآورده
[۷] رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۱۴.
و در روایت‌های طولانی، تنها بخش مرتبط با مدینه منوره را آورده و در هر باب نخست روایت‌های صحیح و سپس روایت‌های ضعیف را یاد کرده است.

این کتاب حاوی ۳۷۵ حدیث نامکرر است که مؤلف ۱۳۳ حدیث را صحیح و حسن و ۱۹۳ حدیث را ضعیف و ۴۹ حدیث را ساختگی دانسته است.
[۸] رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۶۶۴.

کتاب در قالب مقدمه، سه باب و خاتمه تدوین یافته است. مؤلف در مقدمه با بیان همیشگی بودن فضیلت‌های مدینه منوره، اختصاص برخی از آن‌ها به زمانی معین را رد
[۹] رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۳۰.
و با بررسی برخی نام‌های این شهر، حدود جغرافیایی آن را معین کرده است.
[۱۰] رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۳۳-۴۲.


۳.۱ - باب اول

باب اول در نُه فصل به ویژگی‌های شهر مدینه می‌پردازد. برخی از مباحث این باب عبارتند از: جایگاه معنوی و حرم بودن مدینه، ایمنی آن از تب و طاعون و فتنه دجّال،
[۱۱] رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۴۷.
[۱۲] رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۱۲۰.
[۱۳] رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۱۸۰-۱۸۱.
[۱۴] رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۱۸۶.
فضیلت اقامت در این شهر و تحمّل مشکلات آن، شفاعت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) برای مردم مدینه و دعای ایشان برای برکت یافتن این شهر
[۱۵] رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۲۱۵-۲۱۶.
و فراوانی روزی در آن،
[۱۶] رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۲۱۷.
فضیلت کسانی که در آن وفات می‌یابند
[۱۷] رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۲۶۴-۲۸۴.
و در امان بودن ایشان از هراس‌های روز قیامت،
[۱۸] رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۲۷۱.
ناامیدی شیطان از ورود شرک به مدینه بر اثر ظهور اسلام،
[۱۹] رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۳۴۸.
منع ظلم به مدینه و مردم آن و نفرین ظالمان بر مدینه.
[۲۰] رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۲۵۱-۲۵۳.

مؤلف برخی روایت‌ها درباره آفرینش پیامبر گرامی (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) را یاد و رد می‌کند که بر پایه آن‌ها، پیامبر گرامی (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) از همان خاکی آفریده شده که در آن دفن گشته است.
[۲۱] رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۳۴۱-۳۴۲.
در گفتار پیرامون مقایسه فضیلت مدینه و مکه، مؤلف بیشترِ روایت‌ها در فضلیت شهرها را ساختگی می‌داند
[۲۲] رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۳۴۹-۳۶۴.
و تنها صحت روایتی از پیامبر گرامی (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) را می‌پذیرد که بر پایه آن، هنگام خروج از مکه، آن‌جا را بهترین و محبوب‌ترین زمین نزد خداوند خواند.
[۲۳] رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۳۲۵.


۳.۲ - باب دوم

باب دوم کتاب در شش فصل به فضیلت مسجد نبوی پرداخته و مباحثی از این دست را پیش کشیده است: بنای مسجد نبوی بر پایه تقوا،
[۲۴] رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۳۶۷-۳۷۳.
فضل و ثواب نماز در آن،
[۲۵] رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۴۰۰.
جواز اعتکاف در آن،
[۲۶] رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۵۰۹.
دوری نمازگزارانش از آتش دوزخ،
[۲۷] رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۴۳۵-۴۳۶.
برابری نماز در این مسجد با حج،
[۲۸] رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۴۳۷-۴۳۸.
هم‌سنگ بودن تعلیم و تعلّم در آن با جهاد،
[۲۹] رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۴۳۸.
[۳۰] رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۵۱۰.
[۳۱] رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۵۱۲.
و سنگین بودن گناه و سوگند دروغ در آن.
[۳۲] رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۴۹۹-۵۰۳.

مؤلف، قبله مسجدالنبی (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) را موازی کعبه می‌داند؛ اما آن دسته روایت‌ها را سست و ضعیف می‌شمرد که پیامبر گرامی (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بی‌آن که دوری مسافت، کوه‌ها و موانع دیگر مانع شده باشند، کعبه را از این مکان دیده است.
[۳۳] رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۵۱۶-۵۱۷.
او با ذکر روایات شَدّ الرحال که بیانگر انحصار جواز مسافرت به سوی سه مسجد (مسجدالنبی، مسجدالحرام و مسجد الاقصی) هستند،
[۳۴] رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۴۳۹-۴۵۵.
روایت‌های دلالت‌گر بر فضیلت قصد سفر برای زیارت مرقد نبوی
[۳۵] رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۵۸۳-۵۹۵.
را ضعیف شمرده و با تمسک به سخن ابن تیمیه و امثال وی، این کار را مشروع نمی‌داند. البته در نظر او، زیارت برای کسی که با نیتّی دیگر به مسجد نبوی آید، صالح و مستحب است.
[۳۶] رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۵۹۵.
با این‌حال، حدیث‌های گوناگون و معتبری را درباره زیارت بقیع از جانب پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و دعای ایشان برای اهل بقیع گزارش کرده است.
[۳۷] رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۵۹۶-۶۱۴.


۳.۳ - باب سوم

باب سوم کتاب در فضیلت دیگر مکان‌های مقدس شهر مدینه است و موضوعاتی همچون مسجد قبا و بنای آن بر پایه تقوا،
[۳۸] رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۵۲۳-۵۳۹.
برابری ثواب نماز در آن با عمره
[۳۹] رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۵۳۲.
[۴۰] رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۵۴۱.
و توجه ویژه پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) به این مسجد
[۴۱] رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۵۵۲.
را در بردارد. درباره وادی عقیق و بطحان و فضیلت آن‌ها روایت‌هایی در کتاب آمده
[۴۲] رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۶۲۳-۶۳۳.
و سپس چند روایت در فضیلت خاک مدینه و خاصیت شفابخشی آن یاد شده که مؤلف آن‌ها را ضعیف و مردود شمرده
[۴۳] رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۶۳۴-۶۴۲.
؛ ولی روایت‌های گوناگون در شفابخشی خرمای عَجْوِه مدینه و بهشتی بودن آن را گزارش کرده و صحیح خوانده است.
[۴۴] رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۶۵۱.


کتاب الاحادیث الوارده تاکنون سه بار در انتشارات دانشگاه اسلامی مدینه منوره، مُجَمَّع ملک فهد و دار الخضیری چاپ شده است. مؤلف در سال ۱۴۲۷ق. با حذف حدیث‌های ضعیف و افزودن دیدگاه برخی از دانشوران درباره شهر مدینه، تلخیصی از کتاب را نیز با عنوان الاحادیث الصحیحة فی فضائل المدینه منتشر کرده است.

۱. ↑ رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۵۹۰-۵۹۳.
۲. ↑ رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۲۸.
۳. ↑ رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۴۳۶.
۴. ↑ رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۴۴۲-۴۴۴.
۵. ↑ رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۳۴۲.
۶. ↑ رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۵۸۵.
۷. ↑ رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۱۴.
۸. ↑ رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۶۶۴.
۹. ↑ رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۳۰.
۱۰. ↑ رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۳۳-۴۲.
۱۱. ↑ رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۴۷.
۱۲. ↑ رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۱۲۰.
۱۳. ↑ رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۱۸۰-۱۸۱.
۱۴. ↑ رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۱۸۶.
۱۵. ↑ رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۲۱۵-۲۱۶.
۱۶. ↑ رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۲۱۷.
۱۷. ↑ رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۲۶۴-۲۸۴.
۱۸. ↑ رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۲۷۱.
۱۹. ↑ رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۳۴۸.
۲۰. ↑ رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۲۵۱-۲۵۳.
۲۱. ↑ رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۳۴۱-۳۴۲.
۲۲. ↑ رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۳۴۹-۳۶۴.
۲۳. ↑ رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۳۲۵.
۲۴. ↑ رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۳۶۷-۳۷۳.
۲۵. ↑ رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۴۰۰.
۲۶. ↑ رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۵۰۹.
۲۷. ↑ رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۴۳۵-۴۳۶.
۲۸. ↑ رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۴۳۷-۴۳۸.
۲۹. ↑ رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۴۳۸.
۳۰. ↑ رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۵۱۰.
۳۱. ↑ رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۵۱۲.
۳۲. ↑ رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۴۹۹-۵۰۳.
۳۳. ↑ رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۵۱۶-۵۱۷.
۳۴. ↑ رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۴۳۹-۴۵۵.
۳۵. ↑ رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۵۸۳-۵۹۵.
۳۶. ↑ رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۵۹۵.
۳۷. ↑ رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۵۹۶-۶۱۴.
۳۸. ↑ رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۵۲۳-۵۳۹.
۳۹. ↑ رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۵۳۲.
۴۰. ↑ رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۵۴۱.
۴۱. ↑ رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۵۵۲.
۴۲. ↑ رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۶۲۳-۶۳۳.
۴۳. ↑ رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۶۳۴-۶۴۲.
۴۴. ↑ رفاعی، صالح، الاحادیث الواردة، ص۶۵۱.


دانشنامه حج و حرمین شریفین، برگرفته از مقاله «الاحادیث الواردة فی فضائل المدینه»، تاریخ بازیابی ۱۴۰۰/۲/۶.    


رده‌های این صفحه : کتاب‌های مرتبط با مدینه | کتب حدیثی
جعبه ابزار