اعتدال محمد (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حضرت محمد صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم، در امر تبلیغ
دین و ادای حقوق خویشاوندان و
مسکینان به رعایت
اعتدال سفارش شده اند.
ملزم بودن
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم به رعایت میانه روی در تبلیغ
دین و ارتباط با
مردم: «خذ العفو وامر بالعر ف واعر ض عن الجاهلین: (به هر حال) با آنها مدارا کن و عذرشان را بپذیر، و به نیکی‌ها دعوت نما، و از
جاهلان روی بگردان (و با آنان ستیزه مکن)! »
در روایتی از
امام صادق علیه‌السّلام «عفو» به وسط تفسیر شده است.
قرائن
آیات نشان مى دهد که
آیه فوق به مفهوم، آسان گرفتن و گذشت و انتخاب حد وسط و میانه است .
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم ، موظف به ادای
حقوق خویشاوندان و
مسکینان و راه ماندگان با رعایت
اعتدال و پرهیز از
تبذیر:
۱. «وآت ذا القر بی حقه والمسکین وابن السبیل ولا تبذر تبذیر ا: و حق نزدیکان را بپرداز، و (همچنین حق) مستمند و وامانده در راه را! و هرگز اسراف و تبذیر مکن، »
(تبذیر) در اصل از ماده (بذر) و به معنى پاشیدن دانه مى آید، منتها این کلمه مخصوص مواردى است که
انسان اموال خود را به صورت غیر منطقى و فساد، مصرف مى کند، و معادل آن در فارسى امروز (ریخت و پاش) است. و به تعبیر دیگر تبذیر آنست که مال در غیر موردش مصرف شود هر چند کم باشد، و اگر در موردش صرف شود تبذیر نیست هر چند زیاد باشد. چنانکه در
تفسیر عیاشی از
امام صادق (علیه السلام ) مى خوانیم : که در ذیل این آیه در پاسخ سؤ ال کننده اى فرمود: من انفق شیئا فى غیر طاعة الله فهو مبذر و من انفق فى سبیل الله فهو مقتصد: (کسى که در غیر راه
اطاعت فرمان خدا مالى انفاق کند، تبذیر کننده است و کسى که در راه خدا
انفاق کند میانه رو است.
۲. «ولا تجعل یدک مغلولة الی عنقک ولا تبسطها کل البسط فتقعد ملوما محسور ا: هرگز دستت را بر گردنت زنجیر مکن، (و ترک انفاق و بخشش منما) و بیش از حد (نیز) دست خود را مگشای، تا مورد سرزنش قرار گیری و از کار فرومانی! »
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۴، ص۵۱، برگرفته از مقاله «اعتدال محمدصلی‌الله‌علیه‌وآله».
