اعتدال در آفرینش (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
خداوند امر
آفرینش موجودات را بر اصل
اعتدال بنیان نهاده است.
الف)
آفرینش موجودات به صورت
معتدل از سوی
خداوند: «الذی خلق فسوی: الذی خلق فسوی»
ب)
آفرینش موجودات زمینی به صورت
معتدل از جانب خداوند: «والار ض مددناها والقینا فیها ر واسی وانبتنا فیها من کل شیء موزون: و
زمین را گستردیم؛ و
در آن کوه‌های ثابتی افکندیم؛ و از هر
گیاه موزون،
در آن رویاندیم؛ »
برداشت، بنا بر این
احتمال است که «انبتنا» شامل همه موجودات زمینی بشود. و مراد از «موزون»، متناسب باشد.
آفرینش آدم علیه‌السّلام به شکل متناسب و موزون:
۱. «واذ قال ر بک للملائکة انی خالق بشر ا من صلصال من حما مسنون: و (به خاطر بیاور) هنگامی که پروردگارت به
فرشتگان گفت: «من بشری را از گل خشکیده‌ای که از
گل بدبویی گرفته شده، می‌آفرینم.»
۲. «فاذا سویته ونفخت فیه من ر وحی فقعوا له ساجدین: هنگامی که کار آن را به پایان رساندم، و
در او از روح خود (یک روح شایسته و بزرگ) دمیدم، همگی برای او
سجده کنید! » »
۳. «ثم سواه ونفخ فیه من ر وحه وجعل لکم السمع والابصار والافئدة قلیلا ما تشکر ون: سپس (اندام) او را موزون ساخت و از
روح خویش
در وی دمید؛ و برای شما
گوش و
چشمها و
دلها قرار داد؛ اما کمتر
شکر نعمتهای او را بجا می‌آورید! »
۴. «اذ قال ر بک للملائکة انی خالق بشر ا من طین: و به خاطر بیاور هنگامی را که پروردگارت به
فرشتگان گفت: «من بشری را از گل می‌آفرینم! »
۵. «فاذا سویته ونفخت فیه من ر وحی فقعوا له ساجدین: هنگامی که آن را نظام بخشیدم و از روح خود
در آن دمیدم، برای او به
سجده افتید! » »
الف)
آفرینش آسمان‌ها به صورت
معتدل:
۱. «هو الذی خلق لکم ما فی الار ض جمیعا ثم استوی الی السماء فسواهن سبع سماوات وهو بکل شیء علیم : او خدایی است که همه آنچه را (از نعمتها)
در زمین وجود دارد، برای شما آفرید؛ سپس به آسمان پرداخت؛ و آنها را به صورت هفت آسمان مرتب نمود؛ و او به هر چیز آگاه است.»
۲. «اانتم اشد خلقا‌ام السماء بناها: آیا
آفرینش شما (بعد از
مرگ) مشکل تر است یا
آفرینش آسمان که خداوند آن را بنا نهاد؟! »
۳. «ر فع سمکها فسواها: سقف آن را برافراشت و آن را منظم ساخت، »
ب)
اعتدال در آفرینش آسمان‌های هفت گانه، نمودی از علم فراگیر الهی: «هو الذی خلق لکم ما فی الار ض جمیعا ثم استوی الی السماء فسواهن سبع سماوات وهو بکل شیء علیم : او خدایی است که همه آنچه را (از نعمتها)
در زمین وجود دارد، برای شما آفرید؛ سپس به آسمان پرداخت؛ و آنها را به صورت
هفت آسمان مرتب نمود؛ و او به هر چیز آگاه است.»
آفرینش انسان از جانب خداوند به صورت متناسب و موزون:
۱. «قال له صاحبه وهو یحاور ه اکفر ت بالذی خلقک من تر اب ثم من نطفة ثم سواک ر جلا:
دوست (با
ایمان) وی -
در حالی که با او گفتگو می‌کرد- گفت: «آیا به خدایی که تو را از
خاک، و سپس از
نطفه آفرید، و پس از آن تو را
مرد کاملی قرار داد،
کافر شدی؟! »
۲. «ایحسب الانسان ان یتر ک سدی: آیا
انسان گمان می‌کند بی هدف رها می‌شود؟! »
«ثم کان علقة فخلق فسوی: آیا او نطفه‌ای از
منی که
در رحم ریخته می‌شود نبود؟! »
۳. «یا ایها الانسان ما غر ک بر بک الکر یم: ای
انسان! چه چیز تو را
در برابر پروردگار کریمت
مغرور ساخته است؟! »
«الذی خلقک فسواک
فعدلک: همان خدایی که تو را آفرید و سامان داد و منظم ساخت،»
۴. «ونفس وما سواها: و قسم به جان آدمی و آن کس که آن را (آفریده و) منظم ساخته، »
«فالهمها فجور‌ها وتقواها: سپس
فجور و
تقوا (
شر و
خیرش) را به او
الهام کرده است، »
۵. «لقد خلقنا الانسان فی احسن تقویم: که ما
انسان را
در بهترین صورت و نظام آفریدیم،»
رویاندن تمام روییدنی‌های زمین به صورت متناسب از سوی خداوند: «والار ض مددناها والقینا فیها ر واسی وانبتنا فیها من کل شیء موزون: و زمین را گستردیم؛ و
در آن
کوه‌های ثابتی افکندیم؛ و از هر گیاه موزون،
در آن رویاندیم؛ »
«موزون»، ممکن است
کنایه از رعایت تناسب و
اعتدال در اجزا باشد.
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «اعتدال در آفرینش».
