اصالت عدم قرینه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
نفی احتمال قرینه بر خلاف معنای ظاهر می باشد.
اصالت عدم قرینه، از
اصول لفظی است. در بیان کاربرد این
اصل گفته شده است که هرگاه
متکلم کلامی را بیان نماید، برای
مخاطب ، سه حالت قابل تصور است:
۱. یقین دارد که ظهور کلام، مراد متکلم است، که در این صورت به
قطع عمل می‌کند؛
۲. یقین دارد که ظهور کلام، مراد متکلم نیست، که در این مورد نیز به قطع عمل می‌نماید؛
۳. احتمال قوی می‌دهد که ظاهر کلام مراد است، گر چه برای او احتمال ضعیفی هم به اراده خلاف ظاهر آن وجود دارد.
معتقدین به جریان اصالت عدم قرینه، آن را در حالت سوم، یعنی در موردی که احتمال خلاف ظاهر وجود دارد، جاری می‌دانند.
دلیل حجیت این اصل مانند سایر اصول لفظی،
بنای عقلا است.
درباره رجوع اصول لفظی به اصالت عدم قرینه، اختلاف است:
مرحوم «
مظفر » می‌گوید: دیدگاه «
شیخ اعظم (رحمه الله)» این است که اصول وجودی مثل:
اصالت حقیقت ،
اصالت عموم و
اصالت اطلاق ، از انواع
اصالت ظهور می‌باشد و همگی به اصالت عدم قرینه برگشت می‌نماید؛ در حالی که نظر مرحوم «
آخوند خراسانی » عکس دیدگاه شیخ است؛ یعنی معتقد است اصالت عدم قرینه به اصالت ظهور برمی گردد. مرحوم «مظفر» خود دیدگاه سومی را ارائه داده و می‌گوید: حق این است که اصالت عدم قرینه اصل مستقلی نیست تا مرجع اصالت ظهور باشد یا اصالت ظهور مرجع آن باشد.
فرهنگ نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۲۰۰، برگرفته از مقاله «اصالت عدم قرینه».
