استمداد از انصار (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
انصار در تعهدات خویش با انصار پای بندی بودند، حتی در صورت که
مؤمنان غیر مهاجر از آنان در
جنگ با
کافران استمداد می‌جستند.
انصار به تعهدات خویش حتی در صورت استمداد
مؤمنان غیر مهاجر از آنان در
جنگ با
کافران پای بندی بودند:
ان الذین ءامنوا... والذین ءاووا و نصروا اولـئک بعضهم اولیآء بعض... وان استنصروکم فی الدین فعلیکم النصر الا علی قوم بینکم وبینهم میثـق... «کسانی که
ایمان آوردند و
هجرت نمودند و با اموال و جانهای خود در راه
خدا جهاد کردند، و آنها که پناه دادند و یاری نمودند، آنها یاران یکدیگرند و آنها که ایمان آوردند و
مهاجرت نکردند، هیچ گونه ولایت (
دوستی و تعهدی) در برابر آنها ندارید تا هجرت کنند! و (تنها) اگر در (حفظ)
دین (خود) از شما یاری طلبند، بر شماست که آنها را یاری کنید، جز بر ضد گروهی که میان شما و آنها، پیمان (ترک مخاصمه) است و
خداوند به آنچه عمل می کنید، بیناست!»
خداوند میان این دو طائفه ولایت برقرار کرده و فرموده: " اولئک بعضهم اولیاء بعض" و این
ولایت معنایی است اعم از ولایت میراث و ولایت نصرت و ولایت امن. به این معنا که حتی اگر یک فرد
مسلمان کافری را
امان داده باشد امانش در میان تمامی
مسلمانان نافذ است، بنا بر این همه مسلمانان نسبت به یکدیگر ولایت دارند یک مهاجر ولی تمامی مهاجرین و انصار است، و یک انصاری ولی همه انصار و مهاجرین است، و دلیل همه اینها این است که ولایت در
آیه بطور مطلق ذکر شده.
" ان الذین آمنوا و هاجروا و جاهدوا... اولیاء بعض" مقصود از مهاجرین در این آیه دسته اول از مهاجرین اند که قبل از نزول این
سوره مهاجرت کرده بودند، به دلیل اینکه در آخر
آیات مورد بحث می فرماید: " و کسانی که بعدا ایمان می آورند و مهاجرت می کنند". و منظور از کسانی که به مسلمانان منزل دادند و
رسول الله صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم را یاری کردند طائفه انصار است و مسلمانان در ایام نزول این آیات منحصر به همین دو طائفه یعنی
مهاجر و انصار بودند، مگر عده خیلی کمی که در مکه ایمان آورده و هنوز مهاجرت نکرده بودند.
(ان الذین آمنوا و هاجروا و جاهدوا باموالهم و انفسهم فی سبیل الله و الذین آووا و نصروا اولئک بعضهم اولیاء بعض).
در این قسمت از آیه اشاره بدو گروه شده است، یعنی مؤمنانی که در
مکه ایمان آورده بودند و پس از آن به
مدینه هجرت کردند، و مؤمنانی که در مدینه به پیامبر ایمان آوردند و به یاری و حمایت او و
مهاجران برخاستند، و آنها را اولیاء و حامیان و متعهدان در برابر یکدیگر معرفی می کند.
در این آیات سخن از پنج گروه که چهار گروه آن از مسلمانان و یک گروه از غیر مسلمان انند به میان آمده است: آن چهار گروه عبارتند از:
۱- مهاجران نخستین.
۲- انصار و یاران مدینه.
۳- آنها که ایمان آوردند ولی مهاجرت نکردند.
۴- آنها که بعدا ایمان آوردند و به مهاجران پیوستند.
جالب توجه اینکه برای گروه نخست چهار صفت بیان کرده اول ایمان، دوم هجرت، و سوم
جهاد مالی و اقتصادی (از طریق صرف نظر کردن از اموال خود در مکه و یا صرف کردن از اموال خویش در
غزوه بدر و مانند آن) و چهارم
جهاد با خون و جان خویش در راه خدا و در مورد" انصار" دو صفت ذکر شده نخست" ایواء" (پناه دادن) دوم یاری کردن و با ذکر جمله" بعضهم اولیاء بعض" همه را در برابر یکدیگر متعهد و مسئول می داند.
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۵، ص۲۳۳، برگرفته از مقاله «استمداد از انصار».
