• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

استعمال لفظ در معانی متعدد

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


استعمال لفظ در معانی متعدد به اطلاق لفظ و اراده معانی متعددِ مستقل اطلاق می‌شود.


استعمال لفظ در معانی متعدد، عبارت است از اطلاق لفظ و اراده بیش از یک معنای مستقل از آن، مثل این که گفته شود: «رأیت عینا» و از آن معنای چشم و چشمه به طور مستقل و جداگانه اراده گردد. این در حکم این است که یک بار گفته شود: «رأیت عینا باکیة» و بار دیگر گفته شود: «رأیت عینا نابعة».
[۱] حلی، جعفر بن حسن، معارج الاصول، ص۵۰.    
[۲] خمینی، روح الله، مناهج الوصول الی علم الاصول، ج۱، ص۱۸۶.    
[۳] حکیم، محمد سعید، المحکم فی اصول الفقه، ج۱، ص۱۴۰.    


در جواز استعمال لفظ در معانی متعدد، میان اصولی‌ها اختلاف است:
۱. برخی، از جمله مرحوم « آخوند خراسانی »، « محقق نایینی » و « مظفر »، آن را مطلقا جایز نمی‌دانند؛
۲. برخی دیگر، هم چون مرحوم « خویی »، آن را مطلقا جایز می‌دانند؛
۳. عده‌ای، میان کلام منفی و مثبت تفصیل داده و استعمال را در کلام منفی جایز و در کلام مثبت غیر جایز دانسته‌اند؛
۴. برخی نیز میان مفرد، تثنیه و جمع تفصیل داده و استعمال را در تثنیه و جمع جایز و در مفرد غیر جایز شمرده‌اند.

استعمال لفظ در معانی متعدد اعم از این است که لفظ مشترک ، در معانی حقیقی ، یا در معانی مجازی و یا در معنای حقیقی و مجازی به کار رود.
[۴] مکارم شیرازی، ناصر، انوار الاصول، ج۱، ص۱۴۵.    
[۵] فاضل لنکرانی، محمد، سیری کامل در اصول فقه، ج۲، ص ۴۶۲-۴۳۹.
[۶] فاضل لنکرانی، محمد، کفایة الاصول، ج۱، ص۲۲۶.
[۷] سیستانی، علی، الرافد فی علم الاصول، ص۲۲.    
[۸] مجاهد، محمد بن علی، مفاتیح الاصول، ص ۲۴-۲۳.    
[۹] آخوند خراسانی، محمد کاظم بن حسین، کفایة الاصول، ص۵۳.    
[۱۰] خویی، ابوالقاسم، محاضرات فی اصول الفقه، ج۱، ص۲۰۶.    
[۱۱] مشکینی، علی، تحریر المعالم، ص۳۶.


۱. ↑ حلی، جعفر بن حسن، معارج الاصول، ص۵۰.    
۲. ↑ خمینی، روح الله، مناهج الوصول الی علم الاصول، ج۱، ص۱۸۶.    
۳. ↑ حکیم، محمد سعید، المحکم فی اصول الفقه، ج۱، ص۱۴۰.    
۴. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، انوار الاصول، ج۱، ص۱۴۵.    
۵. ↑ فاضل لنکرانی، محمد، سیری کامل در اصول فقه، ج۲، ص ۴۶۲-۴۳۹.
۶. ↑ فاضل لنکرانی، محمد، کفایة الاصول، ج۱، ص۲۲۶.
۷. ↑ سیستانی، علی، الرافد فی علم الاصول، ص۲۲.    
۸. ↑ مجاهد، محمد بن علی، مفاتیح الاصول، ص ۲۴-۲۳.    
۹. ↑ آخوند خراسانی، محمد کاظم بن حسین، کفایة الاصول، ص۵۳.    
۱۰. ↑ خویی، ابوالقاسم، محاضرات فی اصول الفقه، ج۱، ص۲۰۶.    
۱۱. ↑ مشکینی، علی، تحریر المعالم، ص۳۶.


فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۱۸۷، برگرفته از مقاله «استعمال لفظ در معانی متعدد».    


رده‌های این صفحه : استعمال لفظ در معنا
جعبه ابزار