ارزیابی احادیث کتب اربعه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کتب اربعه، منبع
اصلی عقاید و
احکام شیعه است. به ادعای برخی از
محدثان احادیث کتب اربعه قطعی‌الصدور هستند.
جمعی از محدثان گفته‌اند:
احادیث کتب اربعه قطعی الصدور هستند.
این سخن مورد نقد قرار گرفته است که این ادعا
باطل بی‌اساس و بدون
دلیل و
برهان است چه طور ممکن است احادیث کتب اربعه قطعی الصدور باشند با این که در بین راویان
احادیث کتب مزبور افرادی معروف به دروغ‌گویی و
وضع هستند.
در مقابل برخی ادعا کرده‌اند قرائنی وجود دارد که احادیث کتب اربعه از
معصومین (علیهم‌السّلام) صادر شده‌اند: برای این که از بین اصحاب و یاران
ائمه (علیهم‌السّلام) صاحبان
اصول و کتب تا عصر مؤلفان کتب اربعه بودند که بر امر
حدیث اهتمام می‌ورزیدند و این نشان‌گر این است که روایاتی که نویسندگان کتب اربعه نوشته‌اند از آن‌ها گرفته و از
معصومین (علیهم‌السّلام) صادر شده ا ست.
این ادعا بی پایه واساس است:
اوّلاً: گرچه یاران ائمه (علیهم‌السّلام) به امر ایشان نهایت تلاش را برای حفظ و از بین نرفتن احادیث داشتند ولی باید توجه داشت که آن‌ها در عصر
تقیه بسر می‌بردند نمی‌توانستند احادیث را علنی نشر بدهند با این وجود چگونه ممکن است این احادیث به حد
تواتر و یا قریب به تواتر رسیده باشند و با این فرض چگونه ممکن است ادعا کرد که احادیث کتب اربعه قطعی الصدور هستند.
ثانیاً: برفرض این که به پذیریم که
اصحاب ائمه (علیهم‌السّلام) اهتمام به امر حدیث داشتند این امر موجب علم به صدور احادیث کتب اربعه از معصومین (علیهم‌السّلام) نمی‌شود بلکه تنها موجب علم به صدور این
اصول و کتب از صاحبان آن‌ها می‌شود چون همه صاحبان
اصول و کتب
ثقه و
عادل نبودند احتمال
کذب وجود دارد و اگر در مورد آن‌ها احتمال کذب ندهیم احتمال
سهو و
اشتباه از سوی ایشان وجود دارد.
ثالثاً: برفرض که قبول کنیم که صاحبان
اصول و کتب
دروغ و اشتباه نداشته‌اند امکان دروغ و اشتباه در مورد آن کسانی که صاحبان
اصول از آن‌ها نقل کرده وجود دارد.
رابعاً: اگر بگوییم که
اصول و کتب معتبر و معروف بودند ولی باید توجه داشت که شهرت و معروفیت آن‌ها اجمالی بوده است برای این که بدیهی است همه نسخه‌های آن‌ها معروف و مشهور نبودند راویان به صورت
قرائت،
سماع،
مناوله یا
اجازه آن‌ها را نقل کرده‌اند آن چه که بدست مؤلفان کتب اربعه رسیده از طریق آحاد بوده است.
بنابراین با توجه به مطالب فوق باید گفت: ادعای قطعی الصدور‌بودن احادیث کتب اربعه از معصومین (علیه‌السّلام) واضح‌البطلان است. مضافاً خود صاحبان کتب اربعه نیز چنین ادعایی نداشته‌اند.
پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «ارزیابی احادیث کتب اربعه»، تاریخ بازیابی۱۳۹۶/۴/۲۱.
