• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ادات شرط سلبی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



ادات شرط سلبی یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و به معنای یکی از دو کلمه ربط در قضیه شرطیه متصله سالبه است.



ادات شرط سلبی از اقسام ادات شرط است که با افزودن حرف سلب، مانند: «چنین نیست» در فارسی، و «لیس» در عربی و نظایر آنها بر یکی از ادات شرط در قضیه متصله به وجود می‌آید و افاده سلب اتصال و وابستگی می‌کند؛ مانند: چنین نیست که اگر آفتاب طلوع کرده باشد، شب موجود باشد و یا لیس ان طلعت الشمس فالخفاش ببصیر.


ادات شرط سلبی عبارت‌اند از: لیس ما، لیس اذ ما، لیس اَنَّی، لیس ان، لیس، اَینَما، لیس ایّ، لیس حیثما، لیس کلّما، لیس متی و لیس مهما.
۱. لیس ما، مانند: لیس البتة ما کان الانسان عالما کان مجتهدا.
۲. لیس اذ ما، مانند: لیس البتة اذ ما کان الشمس طالعة فالنهار موجود.
۳. لیس ان، مانند: لیس البتة ان کان اللیل موجوداً فالشمس طالعة.
۴. لیس انّی، مانند: لیس البتة انّی کان النهار موجوداً فالعالم مظلم.
۵. لیس ایّ، مانند: لیس البتة ایّ جاء علی غاضبا فاسلم علیه.
۶. لیس اینما، مانند: لیس البتة اینما کان المدرس حاضراً الآن فمشغول بالدرس.
۷. لیس حیثما، مانند: لیس البتة حیثما مطرت السماء الیوم فاخرج من الدار.
۸. لیس کلما، مانند: لیس البتة کلما کانت الشمس طالعة کان اللیل موجودا.
۹. لیس متی، مانند: لیس البتة متی کان الانسان صبورا علی الشدائد کان غیر موفق فی اعماله.
۱۰. لیس مهما، مانند: لیس البتة مهما کان الانسان عالما کان سعیدا.
[۳] مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۱۸۴.
[۴] خوانساری، محمد، منطق صوری، ص۷۵-۷۶.



۱. علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید، ص۴۰-۴۱.    
۲. خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس، ص۶۹-۷۰.    
۳. مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۱۸۴.
۴. خوانساری، محمد، منطق صوری، ص۷۵-۷۶.



پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «ادات شرط سلبی»، تاریخ بازیابی۱۳۹۵/۱۰/۲۸.    


رده‌های این صفحه : اصطلاحات منطقی




جعبه ابزار